عصر قم - ایسنا / رئیس سازمان حفاظت محیط زیست با اشاره به توجه ویژه دولت چهاردهم به موضوع محیط زیست و اجرای قانون هوای پاک، گفت که فعال‌سازی دوباره کارگروه ملی کاهش آلودگی هوا و اسقاط خودروهای فرسوده به اندازه مجموع 7 سال قبل از دولت چهاردهم از جمله این اقدامات است.
به نقل از پایگاه اطلاع‌رسانی دولت، از زمان آغاز به کار دولت چهاردهم سازمان حفاظت محیط زیست در قامت متولی رسیدگی به مسائل و معضلات زیست‌محیطی وارد همکاری گسترده‌تر با سایر دستگاه‌های اجرایی و قانون‌گذار شده است. از سوی دیگر همکاری با نهادهای مردمی و هماهنگی میان‌بخشی و خصوصا پرداخت به نظام مسائل زیست‌محیطی در همکاری با دانشگاه‌ها و نهادهای پژوهشی، همه سیاست‌هایی بودند که در نتیجه آن نقاط روشنی در حل چالش‌های محیط زیست پدیدار شد.
شینا انصاری، رئیس سازمان حفاظت از محیط زیست می‌گوید نگاه او و همکارانش مبتنی بر این است که مسائل محیط زیستی کشور را از طریق سه سیاست تعامل نهادهای رسمی با تشکل‌های مردم‌نهاد و جوامع محلی، هماهنگی بین دستگاه‌ها با اولویت محیط زیست و دیپلماسی و مشارکت فعال در نهادهای بین‌المللی محیط زیست دنبال کنند.
نتیجه همین رویکرد نیز منجر به افزایش چندبرابری اسقاط خودروهای سنگین و سبک فرسوده طبق قانون برنامه هفتم توسعه، کلید خوردن عرضه موتورسیکلت‌های برقی، هماهنگی با دستگاه‌هایی از جمله وزارت نفت برای کاهش فلرینگ و کنترل سوخت مازوت و ... بوده است.
مشروح بخش سوم مصاحبه با شینا انصاری، رئیس سازمان حفاظت از محیط زیست را در ادامه می‌خوانید:
امسال دوباره وارد وارونگی و آلودگی هوا شدیم، خب این مطلب جدیدی نیست اما ما هرسال از این پدیده غافلگیر شده و نمی‌توانیم آن را مدیریت کنیم. به درستی هم معلوم نیست که مقصر اصلی یا مسئول رسیدگی به این وضعیت کدام نهاد است. اگر کسی شکایتی داشته باشد باید سراغ شما بیاید؟
ما از اول دولت چهاردهم کارگروه ملی کاهش آلودگی هوا را که در دوره قبل غیرفعال شده بود، از نو فعال کردیم. در این کارگروه بالای 20 دستگاه حضور دارند ولی 11 دستگاه اعضای اصلی هستند. بهبود کیفیت سوخت، اسقاط خودروهای فرسوده، توسعه حمل و نقل عمومی و با سوخت پاک از جمله مسائلی است که در این کارگروه دنبال می‌شود.
جلسات این کارگروه با حضور دکتر قائم‌پناه، معاون اجرایی رئیس‌جمهور برگزار می‌شود. باید بگویم این که رئیس کارگروه در همه جلسات حضور داشته باشد نقطه قوتی است و آقای قائم‌پناه نیز حضور مستمری داشتند و پیگیر موضوعات هستند و تاکید هم شده است که دستگاه‌ها در سطح عالی و دارای اختیار در این جلسات حضور داشته باشند یا نماینده‌ای که اختیار تام داشته باشد بفرستند.
ما در چند محور موضوع را پیگیری کردیم. مهم ترین قانون بالادستی ما قانون هوای پاک است که در سال 96 به تصویب مجلس شورای اسلامی رسید. قانون کاملی است و همه محورها را دربرگرفته و خود قانون بالغ بر 14 آیین‌نامه اجرایی دارد که متاسفانه بخش زیادی از آن‌ها در چندین سال گذشته اجرا نشده‌اند. در واقع مشکلاتی وجود دارد چون بعضی محورها نیاز به منابع مالی دارد.
** اسقاط خودرو در یک‌سال دولت چهاردهم بیشتر از 7سال قبل‌ترش انجام شد
با این حال ما تلاش کردیم در این کارگروه نگاه موضوعی داشته باشیم، مثلا در موضوع بهبود کیفیت سوخت و سوخت مازوت در نیروگاه‌ها یا اسقاط خودروهای فرسوده تلاش‌هایی کردیم و به نتایجی نیز رسیدیم. به عنوان نمونه از زمان تصویب قانون تا سال 1402 تنها حدود 200هزار خودرو اسقاط شده بود. درحالی که طبق قانون برنامه هفتم سالی 500 هزار خودرو باید اسقاط شود و این همچنان عملی نشده بود تا در طول یک سال گذشته جهش خوبی داشتیم و 350 هزار خودرو در طول این سال اسقاط شد. یعنی در طول یک سال چیزی بیش از 7 سال گذشته اسقاط شد. امسال هم این فرایند انجام می‌شود. البته ممکن است به آن 500 هزار ذکرشده در قانون برنامه هفتم نرسیم اما به هر حال داریم سعی می‌کنیم که روند اسقاط خودروهای فرسوده را با رشد بیشتری همراه کنیم.
علاوه بر این در ارتباط با موضوع سوخت با وجود محدودیت‌ها و مشکلات و تحریم‌هایی که مواجه هستیم جلسات متعددی را با وزارت نیرو و نفت داشتیم که اگر هم ناگزیر شویم که با افت فشار گاز و محدودیت سوخت از مازوت استفاده کنیم، دست کم مازوت کم‌گوگرد استفاده شود. در این حوزه هم وزارت نفت دارد تلاش می‌کند و با شرکت‌های دانش‌بنیان داخلی وارد همکاری شده تا بتوانیم به مازوتی با میزان گوگرد کمتر دست یابیم.
یک قسمت از این میزان را تولید و ذخیره کردند که اگر به زمان وارونگی دما برسیم به خصوص در آن سه نیروگاهی که در داخل محدوده شهری هستند حتی الامکان در آنجا مشکل آلودگی را کمتر داشته باشیم. ولی مشکلات زیادی داریم، چون محدودیت منابع سوخت داریم.
دستگاه ناظر این فرآیندها سازمان حفاظت از محیط زیست است؟
ما پیگیری‌کننده هستیم و به نوعی دستگاه نظارتی هم هستیم ولی دستگاه نظارتی بیرون هم داریم که سازمان بازرسی کل کشور است. مجلس هم پیگیری می‌کند. اگر شرایط واقعی کشور را در نظر بگیریم که به هر حال مشکلاتی وجود دارد، سعی کردیم با وزارتخانه‌های مربوطه وارد تعامل شویم و پیگیر هستیم که از روش‌های مختلفی بتوانیم مشکل سوخت را کمتر کنیم. در مورد صنایع آلاینده در استان اصفهان و استان خوزستان برنامه‌هایی را دنبال می‌کنیم. در استان خوزستان پیگیر برنامه‌ای بودیم برای کاهش فلرینگ و همین طور در صنعت نیشکر خوزستان نیز به دنبال آن هستیم که برنامه مدونی که داده شده را اجرایی کنند، یک بخش را انجام داده‌اند اما هنوز کامل نشده و تمرکز برنامه هم بر این است که صنعت نیشکر برداشت سیاه را کاهش دهد و برداشت سبز افزایش یابد. این‌ها متاسفانه به طور کامل انجام نشده اما سازمان حفاظت از محیط زیست پیگیر است که این محورها دنبال شود.
** در مسیر حل مشکل آلودگی هوا هستیم
نباید ناگفته بماند که مشکلاتی که ما در حوزه آلودگی هوا داریم به عزم جدی و زمان منطقی نیاز دارد. در کوتاه مدت نمی‌توانیم این قول را دهیم که مشکل آلودگی هوا حل می‌شود اما می‌خواهم اشاره کنم در مسیر هستیم و تلاشمان را می‌کنیم و مستمرا از فولاد مبارکه و ذوب آهن اصفهان و دیگر صنایع پیگیر هستیم.
درباره آلودگی کلانشهرها تلاش ما این است که روزهای ناسالم کمتر شود ولی در شهر بزرگی مثل تهران با این حجم از بارگذاری صنعت و جمعیت و خودرو وقتی ما با پدیده وارونگی دما و پایداری هوا و کم‌بارشی مواجه هستیم واقعا نمی‌دانیم شرایط چگونه است. باید تلاش کنیم که روزهای ناسالم کاهش پیدا کند. یگی از کارهایی هم که پیگیر هستیم بحث برقی‌سازی وسایل نقلیه بوده. ما با کمک استانداری و شهرداری تهران به صورت پایلوت بحث برقی‌سازی موتور سیکلت‌ها را دنبال کردیم. برنامه برای 20 هزار دستگاه موتور سیکلت برقی در حال انجام است منتها نکته‌ای که باید اشاره کنم این است که متاسفانه در سال‌های گذشته برنامه اسقاط برای موتور سیکلت‌ها اصلا جلو نرفته و هیچ اسقاطی صورت نگرفته است.
مسئله دیگری که در برنامه داریم خودروهای سنگین و کشنده است. در حال حاضر 12 هزار خودرو کشنده بالای 50 سال عمر در کشور داریم. در سیاست‌ها و ساز وکارهایی که وجود داشت برای واردات کشنده‌ها می‌توانستند یا یک خودرو کشنده را اسقاط کنند یا بیایند چند خودرو سواری را تحویل دهند. این باعث می‌شد که عملا خودروی کشنده‌ای اسقاط نشود. یعنی خودرو نو وارد می‌شد و رسوب می‌کرد و می‌ماند. از طرفی مصرف سوخت کشنده‌های فرسوده هم بسیار بالا بود. در کل 110 هزار خودرو کشنده فرسوده با سن بالا در کشور داریم که مصرف بیش از اندازه سوخت دارند و باعث آلودگی هوا می‌شوند. این مسئله را در کارگروه ملی کاهش آلودگی هوا بررسی کردیم و وزارت راه و شهرسازی نیز خوشبختانه پای کار آمدند که به ازای واردات هر خودرو کشنده الزام شود یک خودرو کشنده فرسوده را اسقاط کنند.
درباره شرایط و امنیت شغلی محیط‌بانان دستاوردی داشتید؟
پیگیری‌های زیادی کردیم برای این که بطورکلی وضعیت پرسنل سازمان حفاظت از محیط زیست و بطور ویژه محیط‌بانان بهتر شود. واقعیت این است که در مقایسه با سایر بخش‌های دولتی، از نظر سطح حقوقی، سطح حقوقی همکارانمان پایین‌تر است و از طرفی یک ناترازی جدی در امکانات و تجهیزاتی داریم که برای انجام ماموریت‌ها باید به کار بگیریم.
** 300 خودروی عملیاتی به محیط زیست اضافه می‌شود
از طرفی نیروی انسانی مهیا نیست. در مناطق حفاظت شده ما تعداد نیروهایی که فعال هستند هفت برابر استاندارد جهانی پایش و حفاظت می‌کنند. یعنی هم تعداد نیروها باید بیشتر باشد و هم تجهیزات و خودرو و امکانات. در این یک سال تلاش‌های زیادی کردیم . از سازمان برنامه و بودجه درخواست اعتبار داشتیم. خودروی عملیاتی را تقریبا یک مقدارش را گرفتیم و فکر می‌کنم تا پایان سال چیزی حدود300 خودروی عملیاتی به مناطق حفاظت‌شده تزریق می‌کنیم. همچنین تصویب شده که 700 نفر نیرو به سازمان محیط زیست اضافه شوند و آزمون استخدامی آن برای سال بعد است. همانطور که اشاره کردم یکی از نکاتی که – مختص زیر و بم‌هایی است که در کار داریم- این است که تجهیزات و امکانات باید کیفی باشند. در نحوه جذب نیرو هم این مسئله صدق می‌کند. در نحوه جذب نیروها داریم رایزنی‌هایی هم با سازمان اداری استخدامی کشور می‌کنیم که محیط‌بانان برای استخدام به نسبت غیر بومی‌ها اولویت داشته باشند. باید بگویم همه دغدغه شبانه روز من وضعیت پرسنل سازمان محیط زیست است و می‌دانم چیزی که انتظار داشتم محقق نشده است. رشدی داشتیم ولی رشد با توجه به مسائل کافی نبوده.
مگر انتظارتان چه بوده؟
انتظارم این بوده که حقوق نیروهای سازمان حفاظت محیط زیست به میزان بیشتری افزایش پیدا کند. افزایشی در اضافه‌کاری و جیره غذایی و حقوق رخ داده اتفاق افتاده ولی تورم را هم داشتیم. همکاران ما باید حقوق و انگیزه‌ای داشته باشند و پشتیبانی که باید از جانب ما انجام شود حتما به صورت کامل محقق نشده. به هر حال با کمک مجموعه مدیریتی همه تلاشم را کردم و همکاران ما مطمئن باشند این تلاش ادامه خواهد داشت.
درباره آب بپرسم. ماجرای این سه سد که اخیرا مطرح شد چه بود؟
در جلسه‌ای که با حضور آقای دکتر پزشکیان در موضوع آب برگزار شد، نگاه رئیس‌جمهور این است که ما از متخصصان و دانشگاهیان استفاده کنیم. مثلا در این‌باره یک کارگروهی تشکیل شده با محوریت دانشگاه تهران و گزارش‌های خیلی خوبی تولید می‌کنند که اتفاقا خیلی به ما در سازمان محیط زیست کمک می‌کند؛ چون گزارش‌های آن‌ها هم‌راستا با مسائل سازمان محیط زیست در حوزه آب است. می‌دانید که در دولت‌های متعدد سازمان محیط زیست همواره سازمانی در اقلیت است. در عین حال همیشه باید مقابل یکسری موضوعات و اتفاقات بایستد. باید نه بگوید، باید مخالفت کند و هرچند در بعضی موارد هم می‌تواند راهکار دهد ولی در بعضی موارد هم مخالفت اجتناب‌ناپذیر است. از این منظر دانشگاهیان با ما همسو هستند و این کمک شایانی به سازمان محیط زیست می‌کند.
اما درباره سدها؛ سازمان حفاظت محیط زیست درحوزه سد ماندگان نظر نهایی خود را ارائه نداده است.
خبری که آمد بیرون چه بود؟
این خبر بیشتر یک بررسی بود. مثلا در سد خرسان3 تا جایی که من اطلاع دارم با توجه به تبعات اجتماعی که این سد بر بسیاری از روستاهای اطراف می‌گذارد قرار شد که فعلا دانشگاه تهران موضوع را بررسی کند. یعنی نگاه آقای دکتر پزشکیان به موضوع نگاه کارشناسی است و وقتی متوجه شدند که درباره این موضوع – چون در جلسه چهار استاندار حضور داشتند- دغدغه‌های مهم وجود دارد و ممکن است تعارض ایجاد کند، مسئله را به دانشگاه ارجاع دادند.
** سازمان محیط زیست در مورد سد ماندگان نظر قطعی نداده است
در مورد ماندگان هم قرار شد که سد انتقال بهشت‌آباد از دستور کار خارج شود ولی تاکید می‌کنم که سازمان محیط زیست در مورد سد ماندگان نظر قطعی خود را نداده است.
در پایان گفت‌وگو نکته‌ای دارید؟
در وهله اول من خودم را فعال محیط زیست می‌دانم. و وقتی که به عنوان فعال محیط زیست به سازمانی که مدیریتش را به عهده دارم، می‌نگرم باید بگویم در نگاه اول با چالش‌های زیادی مواجه بودم. چالش‌ها خیلی بیشتر از انتظارات من بود و نگاه هم همچنان این است که اگر بخواهیم مسائل محیط زیست را حل کنیم حتما باید مشارکت مردم را داشته باشیم و مردم را در کنار خودمان ببینیم. بنابراین باید بسترهای مشارکت مدنی را فراهم کنیم و از طرف دیگر نیاز داریم همراهی و همکاری دستگاه‌های دیگر را هم برای موضوعات مختلف داشته باشیم. موضوع میانکاله یکی از مصادیق عدم هماهنگی بین بخشی بوده است. همچنین برای موضوعات آلودگی، تقویت دیپلماسی محیط زیست و مشکلات محیط زیست نیازمند این هستیم مسئله محیط زیست اولویت اول دستگاه‌ها باشد و اگر غیر از این باشد نمی‌توانیم بر ابرچالش‌های محیط زیست فائق بیاییم. همچنین باید گفت که همچنان در سازمان بدنه سلبی داریم که نگاهش با مردم فاصله دارد و باید تلاش کنیم که این فاصله کم شود و در حال انجام این کار نیز هستیم.
بازار ![]()