فرجی‌راد: نباید مصوبه دیروز شورای امنیت را یک امر تمام شده بدانیم

عصر قم - جماران / عبدالرضا فرجی راد، استاد ژئوپلیتیک دانشگاه، گفت: همان طور که گفتم که بسیار بعید است ملاقات بین آقای پزشکیان و ترامپ اتفاق بیفتد و اتفاق هم نمی‌افتد، می‌گویم که اگر نظام تصمیم بگیرد که ملاقات یا گفت‌وگویی به نفع منافع کشور هست، آن را انجام می‌دهند.
استاد ژئوپلیتیک دانشگاه با تأکید بر اینکه نباید مصوبه دیروز شورای امنیت را یک امر تمام شده تلقی کنیم، گفت: اعتقاد ندارم مخالفت‌های داخلی تأثیری روی تصمیم‌گیری‌های نظام داشته باشد. بالأخره هر کسی در کشور آزاد است که نظر بدهد اما در رابطه با مسأله گفت‌وگو با آژانس یا مذاکره با اروپا و آمریکا، شورای عالی امنیت ملی و مجموعه‌ای در کنار آنها هستند که مسائل هسته‌ای را پیگیری می‌کنند و تصمیم می‌گیرند و اگر تصمیمی را گرفتند، به نظر مقامات عالی کشور می‌رسانند و اجرا می‌کنند؛ و تلاش می‌کنند که با مصوبه مجلس هم در تضاد نباشد.
بازار
مشروح گفت‌وگو با عبدالرضا فرجی راد را در ادامه می‌خوانید:
ارزیابی شما از اتفاقاتی که دیروز در شورای امنیت سازمان ملل برای پرونده ایران افتاد، چیست؟
پیشنهاد نماینده کره جنوبی در شورای امنیت به ضرر ایران تمام شد و در واقع اکثریت اعضای شورا به اینکه مکانیزم ماشه فعال شود رأی دادند؛ ولی ما نباید این را یک امر تمام شده تلقی کنیم. هنوز یک هفته تا اجرای مکانیسم ماشه فرصت باقی مانده است. به این علت می‌گویم تمام شده نیست که هنوز هم دیپلماسی می‌تواند کارهایی را انجام بدهد.
آقای پزشکیان در دو سه روز آینده به نیویورک می‌رود و بر اساس برنامه‌هایی که تنظیم شده، قرار است ایشان ملاقات‌هایی را با بعضی از رهبران اروپایی و احتمالاً با سه کشور اروپایی عضو برجام و خانم کالاس داشته باشد. من می‌دانم که آقای مکرون روز دوشنبه به نیویورک می‌رود. از طرفی هم آقای عراقچی با آقای ویتکاف تماس داشته و قرار است در نیویورک ملاقاتی داشته باشند. البته با روحیه‌ای که از ترامپ می‌شناسیم، ممکن است در آخرین لحظه این ملاقات را کنسل کند، ولی من احساس می‌کنم که انجام می‌شود.
ملاقاتی که آقای پزشکیان با بعضی از رهبران اروپایی انجام می‌دهد، آخرین شانسی است که دو طرف بتوانند به توافق برسند؛ هم اروپا می‌خواهد به توافق برسد و هم ایران.
یعنی اگر آقای پزشکیان جلسه موفقی با رؤسای جمهور سه کشور داشته باشد، ممکن است طی همین یک هفته بتوانند جلوی فعال شدن اسنپ بک را بگیرند؟
احتمالش هست که آقای پزشکیان با اختیارات بیشتری نسبت به گفت‌وگوی آقای عراقچی با رهبران اروپایی داشته باشد؛ چون آخرین فرصت است. لذا این اختیارات نسبی بیشتر ممکن است باعث شود که امتیازاتی بدهد و امتیازاتی هم اروپایی‌ها بدهد و بر اساس آن بتوانند به توافقی برسند که مثلا مکانیزم ماشه الآن اجرایی نشود و شش ماه به عقب بیفتد. بنابراین ما نمی‌توانیم بگوییم چیزی که دیروز در شورای امنیت به ضرر ایران تصویب شد، قطعی است و هیچ قابل تغییر نیست. قطعاً احتمال این وجود دارد که دو طرف از آخرین فرصت استفاده کنند.
لذا ملاقات آقای دکتر عراقچی و ویتکاف به اهمیت ملاقات‌های آقای دکتر پزشکیان نیست، اما ممکن است آن هم باعث شود که گره‌گشایی کوچکی در مسأله صورت بگیرد؛ البته من خیلی به آن امیدوار نیستم. ممکن است آن بیشتر در رابطه با ادامه گفت‌وگوهای ایران و آمریکا یا از سر گیری گفت‌وگوهای ایران و آمریکا باشد. اما ملاقات آقای پزشکیان با اروپایی‌ها را باید مهم تلقی کرد.
این ملاقات آقای عراقچی و ویتکاف چقدر ممکن است کار را جلو ببرد و روند فعال‌‎سازی اسنپ بک را متوقف کند؟
آمریکایی‌ها فعلا دوست دارند اسنپ بک اجرا شود و دوست ندارند که مهلت آن تمدید شود؛ می‌خواهند فشار بیشتری بیاورند. اما اروپا در عین حال که اصرار دارد اجرا نشود، تقاضاهایی هم دارد. مثلا معتقدند که بعد از توافق قاهره، تا حالا باید آژانس در ایران فعال شده باشد؛ اما هنوز فعال نشده است.
ایرانی‌ها می‌گویند وقتی که ما مورد حمله موشکی قرار گرفته‌ایم، اصلا چیزی وجود ندارد که آژانس بخواهد بر آن نظارت داشته باشد.
آنها می‌گویند نمایندگان و کارشناسان آژانس باید همین چیزی که ایران می‌گوید را بررسی کنند و اول بگویند که آن 408 کیلوگرم اورانیوم کجا هست و دوم تأسیسات هسته‌ای چقدر آسیب دیده است. همچنین سایت‌های دیگری هم هست که همیشه آنها بازرسی می‌کردند. یعنی آنها اعتقاد دارند که باید دست آژانس باز باشد و ایران هم می‌گوید که ما مثل گذشته دست آژانس را باز نمی‌گذاریم؛ چیزی که ما در گذشته انجام می‌دادیم بیش از تعهدات NPT و آژانس بوده و الآن می‌خواهیم در حدی که بقیه کشورها انجام می‌دهند به کارشناسان آژانس اختیارات بدهیم و موارد اضافه را حذف کنیم.
دبیرکل یکی از احزاب اصلاح‌طلب پیشنهاد داده بود که آقای پزشکیان و ترامپ در این سفر دیدار مستقیم داشته باشند تا حل مسأله بهتر جلو برود. نظر شما در این خصوص چیست؟
تصور نمی‌کنم که چنین اختیاری به آقای پزشکیان داده شود که با ترامپ ملاقات داشته باشد. اما یک احتمال کوچک را می‌دهم که اگر آقای دکتر عراقچی با ویتکاف در نیویورک گفت‌وگو کند و آقای پزشکیان هم با رهبران اروپایی ملاقات داشته باشد، اروپایی‌ها تلاش کنند که ویتکاف هم در یکی از این ملاقات‌ها حضور داشته باشد و گفت‌وگوی سه جانبه بین اروپا، ایران و ویتکاف صورت بگیرد.
با توجه به مخالفت‌هایی که در فضای داخلی کشور حتی در خصوص توافق قاهره صورت گرفت، پیشرفت این قضیه را چطور می‌بینید؟
من به عنوان یک تحلیلگر اعتقاد ندارم که این مخالفت‌های داخلی تأثیری روی تصمیم‌گیری‌های نظام داشته باشد. بالأخره هر کسی در کشور آزاد است که نظر بدهد، اما در رابطه با مسأله گفت‌وگو با آژانس یا مذاکره با اروپا و آمریکا، شورای عالی امنیت ملی و مجموعه‌ای در کنار آنها هستند که مسائل هسته‌ای را پیگیری می‌کنند و تصمیم می‌گیرند و اگر تصمیمی را گرفتند، به نظر مقامات عالی کشور می‌رسانند و اجرا می‌کنند؛ و تلاش می‌کنند که با مصوبه مجلس هم در تضاد نباشد.
همان طور که گفتم که بسیار بعید است ملاقات بین آقای پزشکیان و ترامپ اتفاق بیفتد و اتفاق هم نمی‌افتد، می‌گویم که اگر نظام تصمیم بگیرد که ملاقات یا گفت‌وگویی به نفع منافع کشور هست، آن را انجام می‌دهند