امام علی (ع) در حکمت 34 نهج‌البلاغه می‌فرماید: «أَشْرَفُ الْغِنَی، تَرْکُ الْمُنَی؛ برترین غنا و بی نیازی، ترک آرزوهاست»

حجت‌الاسلام شکیبایی به تشریح حکمت 34 نهج‌البلاغه امیرالمومنین (ع) پرداخته که شرح آن زیر آمده است:

امیرالمومنین (ع) در این سخن کوتاه و پربارش درس بزرگی به همه طالبان غنا و بی نیازی می‌دهد.

«مُنی» جمع «أُمنیة» به معنای آرزو است و در این عبارت نورانی امام علی (ع)، منظور آرزوهای دور و دراز و دور از منطق عقل و شرع است.

بدیهی است این گونه آرزوها غنا و بی‌نیازی را از انسان سلب می‌کند، زیرا از یک سو چون همه آن‌ها به وسیله خود انسان دست‌یافتنی نیست او را وادار به متوسل شدن به این و آن می‌کند و فرد باید در مقابل هر انسانی خواه شریف باشد یا وضیع، باارزش باشد یا بی ارزش، دست حاجت دراز کند که این با غنا و بی نیازی هرگز سازگار نیست.

از سوی دیگر برای رسیدن به چنین آرزوهایی باید در مصرف کردن ثروت خود بخل ورزد و همه آن را ذخیره کند و عملاً زندگی فقیرانه‌ای داشته باشد.

از سوی سوم چنین کسی آرامش روح و فکر خود را باید برای رسیدن به این آرزوها هزینه کند.

در روایتی در غررالحکم آمده است: «أَنْفَعُ الْغِنَی تَرْکُ الْمُنَی؛ سودمندترین دارو (ی اضطراب و نگرانی) ترک آرزوهای دور و دراز است».

تمام این وابستگی‌ها زاییده آرزوهای دور و دراز است؛ هرگاه آن آرزوها از صفحه فکر انسان پاک شود، انسان به غنا و بی نیازی پرارزشی دست می‌یابد و به همین دلیل امام (ع) ترک این آرزوها را برترین و بهترین غنا شمرده است.

در تعبیر دیگری که در حکمت 371 آمده است امام علی (ع) می‌فرماید: «لاَ کَنْزَ أَغْنَی مِنَ الْقَنَاعَة؛ هیچ گنجی بی نیاز کننده‌تر از قناعت نیست (همان قناعتی که نقطه مقابل آرزوهای طولانی محسوب می‌شود)».

امام هادی (ع) طبق روایتی که علامه مجلسی آن را از درة الباهرة نقل کرده است، فرمود: «الْغِنَی قِلَّةُ تَمَنِّیکَ وَالرِّضَا بِمَا یَکْفِیکَ وَالْفَقْرُ شِرَّةُ النَّفْسِ وَشِدَّةُ الْقُنُوط؛ غنا و توانگری آن است که دامنه آرزو را کم کنی و به آنچه خدا به تو داده است خرسند باشی و فقر آن است که نفس آدمی سیری ناپذیر و شدیدا (از رسیدن به همه آرزوها) نومید باشد».