چاپ

عصر قم - همشهری آنلاین / تعداد دانشجویان ایرانی در خارج از کشور براساس آخرین آمارها طی سال‌های 1380 تا 1398 (2000 تا 2018 میلادی) با افزایش 2.3 برابری و شمار دانشجویان خارجی در ایران طی سال‌های 1390 تا 1398 با افزایش 8 برابری همراه بوده است.
براساس آخرین گزارش معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری، سیاست دانشجوفرستی و دانشجوپذیری با توجه به چشم‌انداز برنامه ششم توسعه از رشد قابل توجهی برخوردار شده است.
بر اساس این گزارش تعداد دانشجویان ایرانی در خارج از کشور، طی سال‌های 2000 تا 2018 میلادی (1380 تا 1398) با افزایشی 2.3 برابری و تعداد دانشجویان خارجی در ایران نیز طی سال‌های 1390 تا 1398 با افزایش هشت برابری همراه بوده است.
همزمان با افزایش دانشجویان ایرانی خروجی از کشور و همچنین دانشجویان ورودی به کشور، رتبه دانشجوفرستی و دانشجوپذیری کشور بهبود یافته است؛ به‌طوری‌که در سال 1380 ( 2018 میلادی) ایران حائز رتبه نوزدهم در میان کشورهای دانشجوفرست و رتبه سی‌ویکم در میان کشورهای دانشجوپذیر بوده است.
علاقه‌مندی به منطقه آمریکای شمالی و اروپای غربی
این گزارش نشان می دهد اگرچه کشورهای منطقه آمریکای شمالی و اروپای غربی همواره اصلی‌ترین مقاصد دانشجویان ایرانی برای تحصیل بوده‌اند اما طی سال‌های گذشته و به دلیل ایجاد محدودیت‌های سخت‌گیرانه ویزایی خصوصا از سوی کشور آمریکا و افزایش هزینه‌های مهاجرت برای دانشجویان ایرانی، شاهد افزایش دانشجویان ایرانی در کشورهایی چون ترکیه، آلمان، کانادا و ایتالیا بوده‌ایم.
کشورهای همسایه در صدر مهم‌ترین کشورهای دانشجوفرست به ایران
همچنین مهم‌ترین کشورهای دانشجوفرست به ایران، کشورهای همسایه بوده‌اند. در سال 1398 افغانستان با 46 درصد و عراق با 24 درصد، بیشترین جمعیت دانشجویان خارجی در کشور را به خود اختصاص داده‌ و کشورهای لبنان، سوریه و چین در رتبه‌های بعدی قرار داشته‌اند.
با این که تعداد دانشجویان خارجی در ایران طی دهه گذشته، افزایش یافته است اما این میزان با هدف تعیین‌شده در برنامه ششم توسعه که جذب 75 هزار دانشجوی خارجی در ایران تا سال 1400 بود، فاصله زیادی دارد.
دلایل مهاجرت دانشجویان به خارج از کشور
طبق گزارش معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری، اگرچه اشتیاق به تحصیل در دانشگاه‌های برتر دنیا، یکی از انگیزه‌های اصلی دانشجویان ایرانی برای تحصیل در خارج از کشور است، اما انگیزه‌های اقتصادی و دستیابی به زندگی بهتر در خارج از کشور و مهاجرت از طریق کانال تحصیلی، یکی از اصلی‌ترین عواملی است که می‌تواند توضیح‌دهنده روند رو به‌ رشد تعداد دانشجویان ایرانی در خارج از کشور باشد.
بر پایه این گزارش، نتایج پیمایش محک اشتیاق و تصمیم به مهاجرت در میان دانشجویان و فارغ‌التحصیلان سال 1392 به بعد که در اسفند 1399 انجام شده و 2065 نفر از دانشجویان و فارغ‌التحصیلان کشور در آن شرکت کرده‌اند، نشان می‌دهد که وضعیت کلی کشور و عامل اقتصادی، مهم‌ترین انگیزه و دلیل دانشجویان و فارغ ‌التحصیلان برای مهاجرت از کشور است.
نتایج گزارش معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری بیانگر آن است که نبود فرصت‌های ایفای نقش و حس مفید نبودن در کشور، ضمن تقویت انگیزه‌های مهاجرت، باعث می‌شود که بسیاری از دانشجویان در حین و بعد از فارغ‌التحصیلی برای مهاجرت اقدام کنند.