چاپ

عصر قم - خراسان /حرکت خودروهای سمپاش در خیابان‌های بندرعباس، خاطرات ترسناک روزهای اول هجوم کرونا را زنده کرد؛ اما این‏بار خبری از یک ویروس جدید نیست و پای یک پشه در میان است!
با این‌که از اوایل هفته خبرهایی درباره صید پشه‌ای به نام «آئدس» در استان هرمزگان منتشر شده بود، اما روز گذشته با انتشار تصاویری از سمپاشی و مه‌پاشی خیابان‌های بندرعباس، نگرانی‌ها درباره این پشه و بیماری‌های ناشی از آن، بیشتر شد.
پشه دوستدار لاستیک‌های کهنه!
آئدس، پشه کشف‌شده دیروز و امروز نیست؛ بلکه اولین‏بار در سال 1818 یعنی بیش از 200 سال قبل کشف شده است. محل زندگی‏اش هم اغلب در کشورهای آفریقایی بود اما گفته می‌شود تجارت بین‌المللی لاستیک‌های مستعمل، که محل اصلی زندگی این پشه است، آن را به دیگر کشورهای جهان هم منتقل کرده است. در ایران هم برای اولین‌بار نیست که این پشه مشاهده شده، اما این دفعه شاید به دلیل همزمانی حضورش با کرونا، بازتاب بیشتری در افکار عمومی داشته است. به همین دلیل ما هم با دکتر «فاطمه نوروزیان»، سخنگوی دانشگاه علوم پزشکی هرمزگان، گفت‌وگو کردیم تا از او درباره همه آن‌چه باید بدانیم بپرسیم. آن‌چه در ادامه می‌خوانید، اطلاعاتی است که دکتر نوروزیان در پاسخ به سوالات ما ارائه کرده است.
پشه‌های صید شده ناقل نبوده اند
بعد از صید 4 پشه آئدس اجیپتی در هرمزگان در ابتدای هفته، تاکنون تعداد پشه‌های بیشتری صید شده اما خوشبختانه هیچ‌کدام از آن‌ها ناقل بیماری نبوده‌اند. با توجه به افزایش تعداد پشه‌های صیدشده، عملیات سمپاشی در سطح شهر بندرعباس آغاز شده و همچنان ادامه دارد؛ هفته آینده و پس از تکمیل فرایند سمپاشی و سایر اقدامات از جمله به‌سازی در مناطق پرخطر، بار دیگر برای صید این پشه اقدام خواهد شد تا در صورت کشف مجدد، اقدامات گسترده‌تری انجام شود.
هنوز هیچ مبتلایی شناسایی نشده، اما ...
تب‌دانگ، چیکونگونیا و زیکا، مهم‌ترین بیماری‌هایی است که از طریق آئدس منتقل می‌شود اما خوشبختانه تاکنون هیچ موردی از ابتلا به این بیماری‌ها نداشته‌ایم؛ هرچندکه این به معنای اطمینان کامل نیست چرا که به عنوان مثال تب‏دانگ علایم اولیه خاصی ندارد و مانند بسیاری از بیماری‌های دیگر به ویژه بیماری‌های ویروسی، با علایمی مانند تب، بدن‌درد، استخوان‌درد، تهوع ، استفراغ و سردرد خودش را نشان می‌دهد.
یک هشدار خطرناک
نکته نگران‌کننده این است که بخشی از علایم اولیه این بیماری شبیه کرونا و آنفلوآنزاست و ممکن است مبتلایان، با احتمال ابتلا به کووید یا آنفلوآنزا ، وارد قرنطینه خانگی شوند در حالی که شاید بعدا مشخص شود به تب دانگ مبتلا شده‌اند.
احتمال شوک مرگ‌آور و سقط جنین
با پیشرفت علایم، عوارض متعددی به سراغ بیمار می‌آید که می‌تواند شامل تب خونریزی‌دهنده، شوک‌های مرگ‌آور و همچنین سقط جنین در بانوان باشد. البته خوشبختانه درصد زیادی از مبتلایان به بیماری‌های منتقله از پشه آئدس بهبود می‌یابند اما برخی نیز با عوارض شدید مواجه خواهند شد.
احتمال جابه‏جایی آئدس به دیگر استان ها
احتمال جابه‌جایی این پشه‌ها و انتقالشان به سایر استان‌ها، بعید نیست. همان‌طور که طی سال‌های اخیر از منطقه‌ای بسیار دور مانند آفریقا به دیگر نقاط جهان از جمله ایتالیا، عمان، عربستان و پاکستان هم منتقل شده است. در هرمزگان هم طی دو سال گذشته این پشه مشاهده شده اما خوشبختانه در آن زمان هم مورد ابتلا به بیماری نداشته‌ایم.
راه های انتقال بیماری
ناقل اصلی در این بیماری، همان پشه آئدس است که می‌تواند انسان را به بیماری مبتلا کند. بعد از این اتفاق، فرد بیمار به عنوان مخزن بیماری شناخته می‌شود اما احتمال انتقال بیماری از انسان به انسان بسیار ضعیف است و تنها از طرق انتقال خون و پیوند عضو به فرد دیگر منتقل می‌شود. البته این امکان هم وجود دارد که پشه دیگری با مکیدن خون فرد بیمار و نیش زدن فرد دیگر، باعث ابتلای او هم بشود.
آب راکد ظروف زیر گلدان‌ها و کولرها را تخلیه کنید
این پشه معمولا تمایل به زیست در محیط مرطوب دارد و لاستیک‌های فرسوده هم، یکی از محل‌های مورد علاقه آن است. به همین دلیل در شهرها و استان‌های بندری که از لاستیک در جداره قایق‌ها و اسکله‌ها استفاده می‌شود و معمولا در داخل آن‌ها آب راکد وجود دارد احتمال وجود این پشه بیشتر است. همچنین مکان‏هایی مثل ظروف زیرگلدان‌ها و سینی زیر کولرها که محل راکد شدن آب است، برای زندگی این پشه مناسب است. بنابراین به مردم توصیه می‌شود در خانه و محل کار، حتما آب‌های راکد مانده در نقاط این‌چنینی را به طور مرتب تخلیه و خشک کنند. همچنین خودداری از پوشیدن لباس آستین کوتاه و شلوارک، در کاهش خطر نیش زدن پشه موثر است و استفاده از محلول، کرم یا اسپری‌های دورکننده حشرات هم توصیه می‌شود.
پیگیری از وزارت بهداشت برای تقویت تجهیزات تشخیصی هرمزگان
از دکتر نوروزیان، سخنگوی دانشگاه علوم پزشکی هرمزگان، درباره اقدامات لازم برای شناسایی و مقابله با خطرات احتمالی این پشه می‌پرسم و او می‏گوید: «مهم‌ترین اقدامی که باید برای جلوگیری از این اتفاق انجام داد، در گام اول از بین بردن پشه به عنوان ناقل بیماری است. در گام دوم هم باید سیستم تشخیصی را تقویت کنیم و به محض مشاهده افراد دارای علایم، به ویژه در مناطق صید پشه، اقدامات تشخیصی دقیقی داشته باشیم. به همین منظور پیگیری لازم از وزارت بهداشت انجام شده تا تجهیزات تشخیصی در استان هرمزگان تقویت شود».