چاپ

عصر قم - محمدباقر خراسانی دبیر اجرایی مجمع عالی حکمت اسلامی در گفت‌وگو با خبرنگار سرویس سیاسی خبرگزاری رسا، با اشاره به اهمیت و جایگاه تاریخی حوزه علمیه نجف بر ضرورت تعمیق تعاملات علمی میان دو حوزه بزرگ جهان تشیع، قم و نجف، تأکید کرد.
وی با بیان اینکه حوزه علمیه نجف از حوزه‌های ریشه‌دار و باسابقه در دنیای تشیع است، گفت: بسیاری از بزرگان اگر بخواهند در رزومه علمی خود به نقطه‌ای برجسته اشاره کنند از دوران تحصیل خود در فضای حوزه نجف یاد می‌کنند.
خراسانی افزود: حوزه علمیه قم با ساختار منظم و جایگاهی که برای خود فراهم کرده هرچند پیشرفت و گسترش چشمگیری داشته اما هیچ‌گاه خود را رقیب یا جایگزین حوزه نجف ندانسته و نمی‌داند.
وی تأکید کرد: به نظر من هرچه تعامل میان حوزه قم و حوزه نجف عمیق‌تر و جدی‌تر شود - به‌ویژه اگر از برخی تشریفات عبور کرده و تمرکز اصلی بر تبادل علمی و ارتباطات میان علمای دو حوزه باشد - هر دو حوزه از این تعامل بهره‌مند خواهند شد.
تمایز علمی حوزه‌های نجف و قم در فقه، اصول، فلسفه و عرفان
دبیر اجرایی مجمع عالی حکمت اسلامی با اشاره به ویژگی‌های علمی هر یک از این دو حوزه گفت: حوزه نجف از دیرباز جایگاه ممتاز و قابل توجهی در عرصه فقه و اصول داشته و همچنان نیز این دو دانش در فضای علمی نجف موقعیت برجسته‌ای دارند. در مقابل حوزه قم علاوه بر فقه و اصول در شاخه‌هایی چون تفسیر، فلسفه و عرفان رشد چشم‌گیری داشته و به مرجعیت علمی در این حوزه‌ها دست یافته است.
وی افزود: تعامل علمی میان دو حوزه می‌تواند موجب هم‌افزایی و ارتقاء سطح علمی هر دو طرف شود. نمونه‌ای از این ارتباط سازنده را می‌توان در مراسمی که در دارالعلم حضرت آیت‌الله خوئی برگزار شد مشاهده کرد؛ جایی که حضرت آیت‌الله جوادی آملی سخنرانی داشتند و جمعی از علما، طلاب و بدنه حوزه نجف با علاقه به بیانات ایشان گوش سپردند.
خراسانی با اشاره به جایگاه علمی حضرت آیت‌الله جوادی آملی تصریح کرد: گرچه ایشان از فقیهان برجسته‌اند، اما شهرت علمی اصلی‌شان بیشتر در حوزه‌های تفسیر و فلسفه است. این مسئله خود گواهی است بر ظرفیت‌هایی که می‌تواند از طریق تبادل علمی میان دو حوزه تقویت شود و فرصت‌های جدیدی را در اختیار نهادهای علمی قرار دهد.
وی به سخنان حضرت آیت‌الله مصباح یزدی اشاره کرد و گفت: مرحوم آیت‌الله مصباح یزدی در سال 1389 فرمودند که رئیس فلسفه ایران حضرت آیت‌الله جوادی آملی است. همچنین دکتر حداد عادل نیز بارها تأکید کرده‌اند که حضرت آیت‌الله جوادی شخصیتی برجسته در تفسیر و فلسفه هستند.
خراسانی در ادامه خاطرنشان کرد: استقبال پرشور طلاب و علمای نجف از حضور و سخنان حضرت آیت‌الله جوادی آملی نشان می‌دهد که فضای حوزه نجف نیز تشنه مباحث تفسیری و فلسفی است. این فرصت را باید غنیمت شمرد و با تقویت ارتباط میان حوزه‌ها، زمینه‌های رشد متقابل را فراهم آورد.
سفر آیت‌الله جوادی آملی؛ فرصتی برای تقویت پیوندهای علمی میان قم و نجف
دبیر اجرایی مجمع عالی حکمت اسلامی با اشاره به سفر اخیر حضرت آیت‌الله جوادی آملی به نجف اشرف از این حضور به‌عنوان فرصتی برای تقویت پیوندهای علمی میان حوزه‌های علمیه قم و نجف یاد و تأکید کرد: استقبال پرشور از ایشان نشانه‌ای روشن از نیاز جدی به رویکردهای عقلی در عرصه‌های مختلف علوم اسلامی است.
وی افزود: این استقبال به‌نوعی تأکیدی است بر ضرورت توجه به تفسیر، فقه و اصول با رویکردهای عقل‌محور و نشان می‌دهد که حوزه نجف نیز به دنبال تقویت این ساحت‌هاست. تحقق چنین تحولی تنها از مسیر گفت‌وگو، رفت‌وآمد و تعامل علمی میان حوزه‌ها ممکن خواهد بود.
خراسانی با تأکید بر مبنای فکری و شخصیتی حضرت آیت‌الله جوادی آملی گفت: رویکرد علمی ایشان همواره بر اصل گفت‌وگو و هم‌افزایی استوار بوده است. ایشان در سخنرانی‌ها و دیدارهایشان بدون ورود به حاشیه‌ها، مسائل بنیادینی را مطرح می‌کنند که زمینه‌ساز همگرایی علمی و معرفتی است.
وی یکی از نکات برجسته در این سفر را احترام عمیق حضرت آیت‌الله جوادی نسبت به بزرگان حوزه نجف دانست و تصریح کرد: ایشان هم نسبت به شخصیت‌های برجسته در قید حیات و هم نسبت به اساتید فقید حوزه نجف از جمله حضرت آیت‌الله خوئی با نهایت احترام و قدردانی یاد کردند؛ احترامی که هم در گفت‌وگوهای علمی و هم در دیدارهای حضوری ایشان مشهود بود.
ضرورت احترام به بزرگان در فضای حوزه‌های علمیه
خراسانی با انتقاد از کمرنگ شدن این روحیه احترام در برخی محافل علمی امروز، اظهار داشت: متأسفانه در برخی برنامه‌ها و فضاهای حوزه‌ای حتی در قم آن روحیه قدردانی از بزرگان کمتر دیده می‌شود. این سفر نشان داد که بازگشت به این اخلاق علمی تا چه اندازه می‌تواند فضا را معنوی‌تر و عمیق‌تر کند.
دبیر اجرایی مجمع عالی حکمت اسلامی در ادامه افزود: افزایش تعاملات علمی میان حوزه قم و نجف چه از طریق سفر نخبگان نجف به قم و چه با حضور علما و اساتید قم در نجف می‌تواند شناخت متقابل را افزایش دهد و نیازهای علمی هر دو طرف را بهتر نمایان سازد.
وی در پایان با اشاره به اهمیت راهبردی این تعاملات گفت: بر این باورم که اگر حوزه علمیه قم و حوزه علمیه نجف - به‌عنوان دو بال اصلی مکتب اهل‌بیت علیهم‌السلام - در تعامل و همکاری عمیق و مداوم قرار گیرند می‌توانند سدی مستحکم در برابر جریان‌های افراطی و انحرافی در جهان اسلام باشند. این هم‌افزایی پیامی روشن به جهان خواهد داشت؛ پیامی از وحدت، بلوغ علمی و انسجام فکری در جامعه شیعه، چه در قم و چه در نجف.