عصر قم - انصاف نیوز / احمد نقیب‌زاده، استاد علوم سیاسی دانشگاه تهران، در گفت‌وگو با انصاف نیوز وقوع جنگ دوم را «قطعی» دانست و گفت هیچ راه‌حل میانی برای تنش ایران با غرب باقی نمانده است. او اروپا را نیز در صف همراهان آمریکا و اسرائیل دانست و عملکرد دولت در حوزه دیپلماسی را «فاقد اثرگذاری» توصیف کرد.
اما فواد ایزدی، استاد دانشگاه تهران می‌گوید: با توجه به رفتار آمریکا و اسرائیل، خطر حمله دوباره به ایران همچنان وجود دارد اما تجربه حمله قبلی و توان دفاعی کشور موجب بازدارندگی شده است. او گفت: اگر آمریکا احساس کند هزینه کمتر از فایده است، احتمال اقدام دارد.
نقیب‌زاده: جنگ حتماً رخ می‌دهد راه‌حل میانی وجود ندارد
دکتر احمد نقیب‌زاده در ابتدای گفت‌وگو، ارزیابی خود از شرایط کنونی منطقه را با یک جمله روشن بیان کرد: این جنگ رخ خواهد داد؛ هیچ راه‌حل وسطی باقی نمانده است.
او با اشاره به فشارهای غرب و فقدان امکان مصالحه، گفت: غرب به این نتیجه رسیده که با جمهوری اسلامی نمی‌تواند به نقطه تفاهم برسد مگر اینکه ایران از بسیاری مواضع خود عقب‌نشینی کند.
ایران در جنگ پیش‌رو حامی نخواهد داشت
به گفته او، برخلاف برداشت برخی تحلیل‌گران، ایران در صورت آغاز جنگ نه‌تنها حامی جدی نخواهد داشت، بلکه کشورهایی مثل پاکستان یا ترکیه نیز وارد میدان نخواهند شد.
او یادآوری کرد که پاکستان در جنگ 12 روزه صرفاً اعلام آمادگی لفظی کرده بود و نباید آن را نشانه حمایت عملی دانست.
به گفته نقیب‌زاده: ایران در جنگ جدید عملاً تنها خواهد بود.
توان دفاعی ایران چند روز بیشتر دوام نخواهد داشت
این استاد دانشگاه بر خلاف فواد آیزدی، معتقد است که الگوی جنگ‌های جدید اسرائیل چند روزه است و اگر درگیری گسترده‌ای آغاز شود، ایران توان مقاومت طولانی‌مدت نخواهد داشت.
نقیب زاده گفت: هیچ جنگی بیش از چند روز طول نمی‌کشد. آنچه در غزه دو سال طول کشید جنگ نبود، قدم‌به‌قدم بود. جنگ واقعی سریع و کوتاه است.
اروپا نیز در کنار آمریکا و اسرائیل قرار می‌گیرد
در پاسخ به اینکه آیا اروپا در صورت درگیری وارد جنگ خواهد شد، نقیب‌زاده تأکید کرد اختلافی میان اروپا و آمریکا در موضوع ایران باقی نمانده و در نهایت اروپا نیز در صف حامیان واشنگتن و تل‌آویو قرار خواهد گرفت.
درباره سفرهای اخیر عراقچی و تلاش‌های دولت پزشکیان، نقیب‌زاده نتیجه‌گیری صریحی دارد: دیپلماسی این دولت نمی‌تواند مانع جنگ شود. این‌ها فقط نقش ضربه‌گیر دارند.
نیروهای نیابتی قدرت بازدارندگی ندارند
نقیب زاده وضعیت گروه‌های مقاومت وابسته به ایران را نیز فاقد قدرت بازدارندگی توصیف کرد.
به گفته او، عراق قابل اتکا نیست و حوثی‌ها و دیگر گروه‌ها نیز در همان آغاز جنگ از کار انداخته خواهند شد: این گروه‌ها نه تنها کمکی نخواهند کرد، بلکه شرایط را بدتر هم می‌کنند.
ایران در موقعیت ضعف جذابیتی برای توافق ندارد
نقیب‌زاده تأکید کرد ایران از نظر اقتصادی و سیاسی در شرایطی نیست که جذابیتی برای غرب یا کشورهای عربی جهت توافق جدید داشته باشد. او گفت: ایران با اقتصاد فروپاشیده نمی‌تواند طرف مذاکره جذابی باشد.
انسجام داخلی در خطر سیاست‌های داخلی بحران‌ساز است
در پاسخ به پرسشی درباره نحوه حفظ انسجام داخلی، او به تجربه اخیر عقب‌نشینی‌های موقت در موضوعات اجتماعی اشاره کرد و گفت در حال حاضر سیاست‌هایی در جریان است که آرامش نسبی جامعه را بر هم خواهد زد.
هیچ راهکار جدیدی باقی نمانده است
در پایان، نقیب‌زاده گفت: سال‌ها پیش پیشنهادهایی برای مدیریت بحران داده شده بود، اما هیچکس گوش نداد. دیگر پیشنهادی ندارم؛ زمانی که می‌شد کاری کرد، به پیشنهادها توجه نکردند.
بازار ![]()
فواد ایزدی: احتمال حمله وابسته به محاسبات هزینه فایده است
دکتر فواد ایزدی اما درباره‌ی احتمال جنگ مجدد با بیان اینکه طرف مقابل محدودیت اخلاقی ندارد به انصاف نیوز گفت: هرگونه اقدام نظامی علیه ایران در صورتی انجام می‌شود که برای آمریکا هزینه قابل‌تحملی داشته باشد. او گفت که در حمله قبلی، این طرف مقابل بود که درخواست آتش‌بس کرد، نه ایران .
این استاد دانشگاه تهران افزود: اگر واشنگتن به این نتیجه برسد که برای دستیابی به اهدافش هزینه کمتر از فایده است، ممکن است اقدام کند. البته نیروهای مسلح و اطلاعاتی ایران اکنون آماده‌تر از گذشته هستند.
ایزدی با اشاره به فشار بر سامانه‌های دفاعی اسرائیل گفت: در جنگ 12 روزه، اسرائیل به اندازه چند سال از سامانه‌های دفاع موشکی خود استفاده کرد. این محدودیت‌ها باعث می‌شود طرف مقابل برای یک حمله جدید طراحی عمیق‌تر و سنگین‌تری انجام دهد.
گروه‌های مقاومت هنوز بازدارنده‌اند
او تأکید کرد که ارزش نیروهای مقاومت در سال‌های گذشته اثبات شده است: زمانی که گروه‌های مقاومت در اوج توان بودند، هزینه حمله برای اسرائیل و آمریکا بسیار بالا بود. همین موضوع بزرگ‌ترین بازدارندگی بود.
ایزدی گفت: هرچند این نیروها در ماه‌های اخیر ضرباتی خورده‌اند، اما هنوز آن‌قدر توان دارند که اسرائیل خواستار خلع سلاح آن‌هاست، چون می‌داند نابودی کامل‌شان ممکن نیست.
در پاسخ درباره توان اطلاعاتی ایران پس از حملات گذشته، ایزدی به انصاف نیوز گفت: کشور انتظار حمله در وسط روند مذاکرات را نداشت، اما اکنون نهادهای امنیتی و نظامی درس‌های زیادی آموخته‌اند. همین توانمندی جدید باعث شده طرف مقابل فعلاً اقدامی نکند.
مسیر دیپلماسی محدود و مشکل ساختاری رابطه ایران و آمریکا
به گفته او، سفر مقامات ایرانی – ازجمله عراقچی در روزهای اخیر – به کشورهای اروپایی اشکالی ندارد اما تصور حل مشکلات با آمریکا واقع‌بینانه نیست: مشکل رابطه ایران و آمریکا حل‌شدنی نیست. اگر سیاستمداری بگوید می‌خواهم بروم مشکلات ایران با آمریکا را حل کنم، باور نکنید. دیپلماسی لازم است، اما حل اختلافات ساختاری ممکن نیست.
پیمان ابراهیم و سیاست آمریکا در منطقه
فواد ایزدی گفت: بسیاری از کشورهای منطقه فهمیده‌اند که پیمان ابراهیم به نفع آن‌ها نیست اما ممکن است تحت فشار مجبور به تمکین شوند.
او گفت: هدف آمریکا سلطه کامل در منطقه است و اسرائیل ابزار آن است. کشورها این را فهمیده‌اند.
انسجام داخلی چگونه حفظ شود؟
ایزدی مهمترین نکته برای حفظ انسجام داخلی را پذیرش تحلیل درست دانست: کشور امروز می‌فهمد چه کسی درباره ضرورت توان موشکی حرف درست زده و چه کسی غلط. انسجام یعنی تبعیت از تحلیل درست، نه پنهان کردن اختلاف‌ها.
او تأکید کرد: هدف طرف مقابل ایجاد حالت نه جنگ–نه صلح است که به اقتصاد ضربه بزند. مردم باید زندگی عادی‌شان را ادامه دهند؛ نگرانی آن‌ها تغییری در روند نظامی ایجاد نمی‌کند. مسئولان باید مسئولیت خود را انجام دهند.
او در پایان گفت: نمی‌توان درصد دقیقی اعلام کرد، اما هر روز احتمال حمله وجود دارد در زمان پیش‌رو باید نیروهای مسلح در آماده‌باش باشند، چون تصمیم طرف مقابل به محاسبات لحظه‌ای بستگی دارد.