عصر قم - فرهیختگان / روز گذشته بالاخره نتایج کنکور 1404 مشخص شد تا اینگونه داوطلبان بتوانند ماحصل یک سال درس خواندن خود را برای رسیدن به صندلی‌های دانشگاه ببینند. نوبت دوم آزمون امسال اما تجربه‌ای منحصر به فرد برای داوطلبان به شمار می‌رفت؛ چرا که آن‌ها بعد از جنگ 12 روزه با تعویق 20 روزه در زمان برگزاری کنکور مواجه شدند و کمتر از یک ماه زمان داشتند تا بتوانند خودشان را برای شرکت در این آزمون آماده کنند. جنگی که همه مسائل را تحت‌الشعاع قرار بوده و طبیعتاً انتظار خانواده‌ها از رتبه و حتی قبولی فرزندانشان را هم به نسبت سال‌های قبل در سطح پایین‌تری قرار داده بود. شاید در اینجا بد نباشد نیم نگاهی هم به آمار داوطلبان شرکت‌کنندگان در آزمون 1404 داشته باشیم. نگاهی به جمعیت داوطلبان نوبت دوم آزمون امسال نشان می‌دهد در مجموع 822 هزار و 953 داوطلب در پنج گروه آزمایشی این دوره شرکت کرده‌اند؛ جمعیتی که در مقایسه با پنج دوره گذشته، در کمترین حد خود قرار دارد. حتی اگر بخواهیم این آزمون را در مقایسه با نوبت اول 1404 مقایسه کنیم هم شاهد کاهش 17 درصدی هستیم.
سهم 25 درصدی تهرانی‌ها در رتبه‌های برتر
بررسی نفرات برتر امسال از حیث محل زندگی‌شان نشان می‌دهد که تنها 25 درصد آن‌ها از پایتخت بوده‌اند و بعد از آن مشهدی‌ها با 17 درصد بیشترین سهم را داشته‌اند. با این حال 24 درصد 3 گروه آزمایشی جزء دانش‌آموزان تهرانی هستند. آماری که وقتی آن را در کنار سهم 27.5 درصدی سال گذشته برای 3 گروه اصلی می‌گذاریم شاهد ریزش 2.5 درصدی جمعیت پایتخت‌نشین‌ها هستیم. اتفاقی که البته با توجه به شرایط آزمون امسال چندان هم دور از انتظار نبوده است. به عبارت دقیق‌تر می‌توان مؤلفه‌هایی را برای تغییر در وضعیت پایتخت‌نشین‌ها مطرح کرد. مهمترین این مسئله هم همان حمله رژیم صهیونیستی به ایران است؛ قطعاً جنگ 12 روزه سهم قابل توجهی در عملکرد داوطلبانی که در مراکز استان درگیر جنگ بوده‌اند، داشته است و در این میان داوطبان تهرانی با توجه به شدت حملات، بیشترین آسیب را دیده‌اند. به همین دلیل است که می‌بینیم در بین نفرات برتر امسال، داوطلبانی که فاصله کیلومتری با پایتخت داشته و یا در شهر‌هایی زندگی می‌کردند که کمترین درگیری را با جنگ داشته‌اند، توانسته‌اند خودشان را به صدر جدول قبولی‌های امسال برسانند. همچنین مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی مبنی بر برگزاری دو سال کنکور و تأثیر سوابق تحصیلی به مرور توانسته تأثیر خود را در افزایش سهم غیرتهرانی‌ها داشته باشد و امروز دیگر شرایط مانند گذشته نیست که زندگی در کلانشهر تضمینی برای رسیدن به رشته‌های تحصیلی در دانشگاه‌های تاپ کشور باشد. البته برای درک بهتر از چگونگی این تغییرات، نیاز است تا به اطلاعات بیشتری از قبیل تراز و سهم سوابق تحصیلی در رتبه نهایی داوطلبان امسال دسترسی داشته و با تحلیل آن‌ها به نتیجه قطعی‌تری رسید.
سهم دختران از نفرات برتر 13 درصد رشد کرد
شاید پیش‌تر از مقایسه جمعیت دختران و پسران در بین نفرات برتر این کنکور، بد نیست به اتفاق جالب کنکور امسال اشاره کرد. قرار گرفتن دوقلو‌های ناطقی در بین 10 نفر برتر کنکور علوم انسانی را می‌توان جزء اتفاقات نادری دانست که شاید برای تکرار آن باید سال‌های دیگری را منتظر بمانیم. خواهرانی اسلامشهری که توانسته‌اند رتبه‌های 5 و 6 کنکور امسال را به دست آورند. بررسی دختر یا پسر بودن نفرات برتر هم نشان می‌دهد که سهم مردان بیشتر از دختران شده است، به طوری که در مجموع 40 داوطلب، 22 نفرشان پسر بوده‌اند که معنایش سهم 55 درصدی آن‌ها است. در مقابل 45 درصد از برترین‌های امسال دختران بوده‌اند. البته نگاهی جزئی‌تر به این حوزه هم حاکی از آن است که در رشته ریاضی تنها یک دختر توانسته خودش را به جمع 10 نفر برتر برساند. در حالی که در رشته هنر همه قبول شدگان دختر بوده‌اند. مقایسه این وضعیت با سال گذشته نشان‌دهنده رشد 13 درصدی دختران است، چرا که در آن سال سهم داوطلبان دختر در مجموع 32.5 درصد بوده و 67.5 درصد دیگر در اختیار دانش‌آموزان پسر بوده است.
13 درصد رتبه‌های اول 3 گروه در اختیار غیرانتفاعی‌ها
اطلاعات به دست آمده از 37 رتبه برتر گروه‌های آزمایشی امسال، نشان می‌دهد که در مجموع 78 درصد آن‌ها در مدارس سمپادی درس خوانده‌اند. در این میان سهم غیرانتفاعی‌ها 10 درصد و سهم دولتی‌ها هم 8 درصد بوده است. در اینجا باید بد نیست بار دیگر موضوع عدم عملکرد قابل قبول مدارس دولتی در کسب رتبه قابل قبول اشاره کرد؛ مدارسی که هر چند سهم بالایی در تحصیل دانش‌آموزان دارند، اما نمی‌توانند مسیر امنی برای رسیدن آن‌ها به تحصیلات آکادمیک باشند. همچنین نگاهی جزئی‌تر به 3 گروه اصلی یعنی ریاضی، علوم تجربی و علوم انسانی وضعیت را متفاوت‌تر هم می‌کند؛ چرا که 77 درصد نفرات برتر این گروه‌ها جزء دانش‌آموزان سمپادی بوده‌اند. وقتی این آمار را در کنار 30 داوطلب برتر سال گذشته قرار دهیم، نشان‌دهنده رشد 4 درصدی مدارس سمپادی است؛ چرا که در آزمون سال گذشته در مجموع 73 درصد نفرات برتر ریاضی، علوم انسانی و تجربی از صندلی مدارس سمپاد خودشان را به دانشگاه رسانده بودند. نگاهی به وضعیت مدارس مابقی نفرات برتر 3 گروه آزمایشی هم نشان می‌دهد که 13 درصد آن‌ها در مدارس غیرانتفاعی و 10 درصد نیز در مدارس نمونه دولتی تحصیل کرده‌اند. عملاً هیچ داوطلبی از مدرسه دولتی عادی نتوانسته بود خودش را به جمع برترین‌ها برساند. موضوعی که بالاخره یک بار برای همیشه باید فکری به حال آن شود، چرا که تداوم این مسیر جز ناامیدی دانش‌آموزانی که به دلایل شرایط مالی ناچار به تحصیل در مدارس عادی دولتی هستند، دستاورد دیگری نخواهد داشت.
تحصیل در مدارس سمپاد؛ راه رسیدن به صندلی پزشکی
موضوع جالب اینجاست که از بین نفرات برتر امسال تنها 10 درصد یعنی یک مورد از نفرات برتر رشته علوم تجربی در مدرسه نمونه دولتی درس خوانده بود و مابقی همگی از مدارس سمپاد بوده‌اند. این آمار در گروه علوم ریاضی به 70 درصد می‌رسد؛ یعنی از بین 10 برگزیده این گروه، 7 نفرشان در مدارس سمپاد درس خوانده و 3 نفر دیگر جزء دانش‌آموزان غیرانتفاعی بوده‌اند و باز هم ردی از مدارس دولتی حتی نمونه دولتی هم در بین آن‌ها نیست. در علوم انسانی هم از بین 10 نفر، 7 نفرشان سمپادی، یک نفرشان غیرانتفاعی و دو نفر دیگر هم در مدارس نمونه دولتی تحصیل کرده‌اند. حداقل می‌توان عنوان کرد که مدارس دولتی نمونه سهمی ولو اندک در بین علوم انسانی‌ها داشته‌اند. جالب اینجاست که سال گذشته نیز همه نفرات برتر علوم تجربی، سمپادی بوده و 60 درصد از ریاضی‌ها نیز در این مدارس درس خوانده بودند و 20 درصد از مدارس دولتی هم در بین آن‌ها بودند، 20 درصد باقی مانده هم از مدارس غیرانتفاعی بودند. وضعیبت در علوم انسانی هم به همین منوال بود، یعنی 60 درصد سمپادی، 20 درصد غیرانتفاعی و 20 درصد هم نمونه دولتی بودند.
موضوع نهایی که می‌توان درباره نفرات برتر کنکور امسال عنوان کرد آن است که حتی تأثیر سوابق تحصیلی هم نتوانست جایی برای دانش‌آموزان مدارس دولتی باز کند. موضوعی که قطعاً نیاز به آسیب‌شناسی جدی دارد و مسئولین آموزش و پرورش باید در وهله اول کیفیت آموزش در این مدارس را مورد واکاوی دقیق قرار دهند؛ چرا که برای تحقق عدالت آموزشی، باید شاهد تأثیرگذاری جدی این مدارس در رسیدن به صندلی دانشگاه‌ها باشیم.
بازار
