بزرگنمايي:

عصر قم - ایرنا / اداره برق اصفهان در اقدامی بدون هماهنگی و استعلام از اداره کل میراث فرهنگی استان اصفهان، گورستان باستانی شهر اصفهان زیر سنگفرش های خیابان چهارباغ عباسی این شهر را زیر و رو کرد و در این عملیات حجم زیادی سفال و اسکلت‌های انسانی از دل خاک بیرون آمد. براساس اعلام اداره کل میراث فرهنگی اصفهان، این اقدام برای عبور کابل برق از میان خیابان چهارباغ اصفهان و بصورت خودسرانه صورت گرفته است که بلافاصله پس از انتشار تصاویر این اقدام در فضای مجازی و مشخص شدن آثار تاریخی در این عملیات یگان حفاظت میراث فرهنگی استان اصفهان با حضور در محل از ادامه فعالیت عمرانی جلوگیری کرد.
محوطه خراشیده شده در چهارباغ عباسی اصفهان گورستانی باستانی در این مسیر است که به گورستان هزار ساله آبخشان یا آب پخشان اصفهان مشهور است تخریب و لایه های تاریخی را از بین برده است.
گورستان باستانی «آب بخشان» یا «مردبان» که در برخی منابع نیز با عنوان «آب بخشگان» معرفی شده به گفته سید مصلح الدین مهدوی، نویسنده کتاب «مزارات اصفهان»، قدیمی ترین قبرستان در شهر اصفهان است که تاریخ ضبط شده دارد.
قدیمی ترین قبر تاریخ دار متعلق به « شیخ ابو مسعود رازی » - 258 ه.ق و آخرین قبر نیز مربوط به « آقا محمد مهدی ارباب» در سال 1314 است.
این قبرستان در محدوده اطراف « شهداء » فعلی یا « میدان پهلوی » سابق قرار داشته و تا سال 1314 قبرستانی وسیع بود.
سعید قاسمی نژاد باستان شناس و پژوهشگر میراث‌فرهنگی در این رابطه می گوید: سال 1314 در هنگام احداث میدان شهداء و خیابانهای منتهی به آن، ( چهارباغ پایین ، ابن سینا، فروغی ، کاوه و مدرس ) بطور کامل از بین رفته و به خیابان و مدرسه و درمانگاه و منازل مسکونی و مغازه تبدیل شده است.
این پژوهشگر می گوید: مسجد آبخشان نیز در سمت جنوب غربی میدان شهدا و انتهای کوی جوهری قرار دارد. مقبره ابو مسعود رازی در خیابان آیت الله بیدآبادی و مقبره جوهری در کنار مسجد، تنها بازمانده های این قبرستان است و چند سنگ قبر هم در کناره کوچه ها وجود داشته که به مرور ناپدید شده است.
عقیل عقیلی باستان شناس و کارشناس میراث فرهنگی در شهر اصفهان به ایلنا گفت: چند سنگ قبر نیز تا دو سه سال پیش در وسط میدان قرار داشت که فعلا بخاطر حفاری ها برای ایجاد مترو میدان زیر و رو شده و امید است که پس از پایان کار فرجام این سنگ ها نیز مثل دیگر سنگ قبرها نشود.
به گفته این کارشناس، گورستان « قبله دعا » نیز در فاصله 300 متری این قبرستان قرار داشته که احتمالا آن نیز از فرعیات همین قبرستان بوده است.
عقیلی در خصوص چرایی نامیدن گورستان آبخشان افزود: «نهر بابا حسن» که شعبه ای از «مادی فدن» است از محله بیدآباد به چهارسوی علی قلی آقا می‌آید و در محدوده این قبرستان _ پشت مسجد _ به دو بخش تقسیم می شود و به همین دلیل نیز این نقطه را «آب بخشان» یا «آب بخشگان»، یعنی محل تقسیم آب نامیده‌اند.
این کارشناس میراث فرهنگی با اشاره به افراد مشهوری که در گورستان آب بخشان اصفهان در محل فعلی چهارباغ صفوی مدفون بودند گفت: شیخ ابو مسعود رازی، محدث بزرگ و باعث شیعه شدن مردم اصفهان در قرن سوم هجری در این گورستان در سال 258 قمری مدفون است. همچنین حافظ ابو نُعَیم اصفهانی، محدث و مولف کتاب ذکر اخبار اصفهان و جدّ اعلای علامه مجلسی نیز در سال 430 ه.ق در این گورستان دفن شد.
عقیلی همچنین از دفن شدن شیخ ابو اسحاق ثقفی کوفی که قبر او در وسط میدان شهدا فعلی در شهر اصفهان قرار داشت در گورستان خاکبرداری شده توسط شرکت برق اصفهان خبر داد و گفت: امیر محمود ابن امیر یمین الدوله معروف به ابن یمین فریومَدی، از شعرای بزرگ قرن هشتم هجری قمری و همچنین خواجه کمال الدین محمد بن جمال الدین اصفهانی متوفی 935 قمری در همین گورستان دفن شده اند که سنگ قبر این شخصیت در یکی از کوچه های خیابان ابن سینا در اصفهان یافت شد.
سید روح‌الله سیدالعسگری، معاون میراث فرهنگی استان اصفهان نیز در گفتگویی که با رسانه ها داشت اعلام کرد: عملیات حفاری در عمق حدود یک تا یک‌ونیم متری در حال انجام بود و محدوده مورد نظر، همان منطقه‌ای باشد که در گذشته قبرستان «آب بخشان» یا «مردبان» قرار داشته و اگر اسکلت‌هایی هم در این حفاری مشاهده شده، بی‌ارتباط با آن نیست.»
سیدالعسگری تأکید کرد: «تاکنون تیم باستان‌شناسی اداره‌کل میراث فرهنگی، به همراه دکتر یگانه، از این محل بازدید داشته‌اند اما در زمان آغاز پروژه هیچ‌گونه استعلامی از سوی پیمانکار یا شهرداری صورت نگرفته است.»
معاون میراث فرهنگی استان اصفهان با اعلام اینکه مجوز حفاری اداره برق در چهارباغ اصفهان توسط شهرداری این شهر و بدون اطلاع میراث فرهنگی صادر شد افزود: همین که پروژه در محدوده‌ای با چنین حساسیت تاریخی اجرا می‌شود، می‌بایست با هماهنگی قبلی با میراث فرهنگی انجام می‌گرفت.
اگرچه ادامه پروژه اداره برق استان اصفهان توسط اداره کل میراث فرهنگی این استان متوقف شده است اما عقیل عقیلی کارشناس و فعال میراث فرهنگی در استان اصفهان به ایلنا گفت: اداره کل میراث فرهنگی استان اصفهان با ارسال نامه های خود به سازمان ها و ادارات دیگر مثل شهرداری، گاز، آب، برق، فاضلاب و مخابرات اعلام کرده است که از استفاده و به کارگیری ماشین آلات سنگین در بافت تاریخی اکیداً خودداری کنید اما برای نظارت دقیق و کامل بر این موضوع بایستی ناظر باستان شناس به کار گرفته شود، آن هم نه یک نفر بلکه چند نفر کارشناس نیاز هست، چرا که در طول شبانه روز این گونه حفریات در هر نقطه از شهر توسط هر پیمان کار یا هر سازمانی رخ می‌دهد.
بازار