بزرگنمايي:
عصرقم- شرکت‌های دانش‌بنیان که این روزها بسیار از آنها می‌شنویم، شرکت‌هایی
هستند که با توسل به نیروی انسانی ماهر و دانش‌آموخته دانشگاهی و با
استفاده از فناوری سطح بالا به محصول و در نتیجه ثروت می‌رسند.
قانون حمایت از شرکت‌ها و مؤسسات دانش‌بنیان و تجاری‌سازی نوآوری‌ها و
اختراعات مشتمل بر 13 ماده و 6 تبصره پنجم آبان 1389 جهت دستیابی به اقتصاد
دانش‌بنیان، به تصویب مجلس رسید، پس از تایید شورای نگهبان همان سال به
مجلس شورای اسلامی ابلاغ شد و سال 1392 اولین فهرست از شرکت‌های دانش بنیان
به تصویب کارگروه ویژه رسید.
تعداد شرکت‌های دانش‌بنیان بر اساس آمار معاونت علمی و فناوری ریاست
جمهوری امروز به حدود 6600 شرکت رسیده که این شرکت ها بر اساس ماهیت و
فعالیت به دو گروه شرکت‌های دانش‌بنیان تولیدی و نوپا و دانش‌بنیان‌های
نوپا یا تولیدی بر اساس نوع فعالیت، پیچیدگی و اهمیت فناورانه در سه گروه
نوع یک، نوع دو یا نوع سه دسته بندی شده‌اند.
شرکت‌های دانش‌بنیان در حوزه‌های گوناگون فناوری از جمله فناوری زیستی،
کشاورزی، صنایع غذایی، دارو، فرآورده‌های پیشرفته تشخیص و درمان، مواد
پیشرفته، محصولات مبتنی بر فناوری‌های شیمیایی، ماشین‌آلات پیشرفته،
تجهیزات پزشکی، برق، الکترونیک، فوتونیک، مخابرات، فناوری اطلاعات و
ارتباطات، نرم‌افزارهای رایانه‌ای و خدمات تجاری‌سازی بیش‌ترین حجم از
تولید محصولات و خدمات دانش‌بنیان را ارایه می‌دهند.
در حالی که سهم شرکت‌های دانش‌بنیان از اقتصاد کشور در سال 1389، حدود 2
هزار میلیارد ریال بود، در سال 1400 میزان فروش این شرکت‌ها از 900 هزار
میلیارد فراتر رفت که رشد بیش از 450 درصدی را نشان می‌دهد.
با وجود این، میزان موفقیت این شرکت‌ها و اشتغال‌زایی آنها با توجه به توان اقتصاد داخلی کشور هنوز کافی نیست، حضرت آیت‌الله خامنه‌ای رهبر معظم انقلاب اسلامی در پیامی به مناسبت آغاز سال 1401، سال جدید را سال «تولید؛ دانش‌بنیان، اشتغال‌آفرین» نام گذاری و بر تولید دانش‌بنیان و متکی بر دانش و پیشرفت های علمی و همچنین تولید اشتغال‌آفرین تاکید کردند.
شرکت های دانش بنیان که بیشتر با ابتکارها و سرمایه‌گذاری‌های فردی کار
خود را آغاز می‌کنند، در ادامه با وجود برخورداری از تسهیلات مختلف با
مشکلاتی هم در زمینه های مختلف از اعطای مجوز تا دشواری های صادرات محصولات
و غیره روبرو هستند. در پرونده خبری دانش‌بنیان‌ها؛ چالش‌ها و
دستاوردها پای صحبت فعالان این شرکت‌ها در حوزه‌های مختلف نشسته ایم.
افزایش جمعیت جهان، رویدادهای مکرر خشکسالی‌ها و دیگر پیامدهای ناشی از
تغییر اقلیم همچنین شیوع و همه‌گیری کرونا از اواخر سال 2019 میلادی
تهدیدها علیه امنیت غذایی را در سراسر جهان افزایش داد. بر اساس آخرین
گزارش وضعیت مواد غذایی و تغذیه در سال 2021 در جهان، یک نفر از هر سه نفر
جمعیت جهان یعنی دو میلیارد و 370 میلیون نفر از دسترسی به منابع غذایی
کافی در سال 2020 محروم بوده‌اند. در این شرایط کاهش دورریز مواد غذایی و
استفاده طولانی‌تر از میوه‌ها و سبزیجات ضروری‌تر از قبل است.
یک شرکت دانش‌بنیان ایرانی فعال در زمینه فناوری نانو کیسه‌های هوشمندی
تولید کرده است که طول عمر سبزیجات، میوه‌ها، گوشت و مواد لبنی را افزایش
می‌دهد. این شرکت همچنین اسپری‌های آنتی باکتریال وآنتی‌اکسیدان تولید کرده
است که با پاشش آنها روی مواد غذایی بدون اینکه ضرری داشته باشد، موجب
افزایش زمان مصرف آنها می‌شود.
تولید کیسه های نانو برای نگهداری مواد غذایی بعد از مطالعه‌ای هشت‌ساله
عبدالله مرزبان مدیر فروش این شرکت دانش‌بنیان در
گفت‌وگو با خبرنگار گروه علم و آموزش ایرنا اظهار داشت: شرکت نانوفیدار
نیکان پارس اولین شرکت دانش‌بنیان بود که با استفاده از فناوری نانو این
کیسه‌های هوشمند را برای نگهداری طولانی‌مدت محصولات غذایی تولید کرده است.
البته محصولات شرکت را در شرکت زیرمجموعه به نام آگروفن ارائه می‌کنیم.
وی در مورد مجوزهای لازم برای این محصولات گفت: تاییدیه نانو مقیاس از
ستاد فناوری نانو، همچنین گواهی انطباق محصولات دانش‌بنیان از سازمان ملی
استانداد و سیب سلامت را داریم.
مرزبان در مورد روند تولید این محصول توضیح داد: روند تولید این محصول
از سال 1391 و طی یک طرح تحقیقاتی به نام آزاده مرزبان (دختر این فناور) که
دانش‌آموخته رشته صنایع غذایی است آغاز شد و محصول هشت سال بعد یعنی سال
1398 به بازار آمد.
وی در مورد دیگر محصولات این شرکت توضیح داد: محلول‌های آنتی اکسیدان و
آنتی‌باکتریال هم تولید می شود که به میوه و سبزیجات زده می شود و به این
شکل محصول مدت‌ها کامل سلامت می‌ماند. این محلول‌ها کاملا گیاهی بوده و هیچ
مواد شیمیایی و ناسازگاری با محیط یا بدن انسان، در آن به کار نرفته است.
همچنین سمومی را به شکل اسپری ساخته‌ایم که برای دفع حشرات از بدن انسان
مفید است و ضرری برای فرد یا محیط‌زیست ندارد.
وام‌گرفتن به‌آسانی ممکن نیست
مرزبان در مورد مشکلات شرکت‌های دانش‌بنیان و مشکلاتی که این شرکت با آن
روبرو بوده، اظهار داشت: برای تولید محصولات فقط مشکلات مالی داشتیم.
می‌خواستیم از وام استفاده کنیم ولی برخی وام‌ها شرایط دشواری دارد. مثلا
برای دریافت وام تبصره 18 قانون بودجه سال 1400شرکت باید تاسیس شده، محل آن
مشخص و در حال تولید باشد تا وام به این شرکت تعلق بگیرد که در این شرکت
مالک شرکت هم مایل به دریافت وام نیست.
وی در مورد حمایت‌های پارک علم و فناوری استان قم نیز توضیح داد: حمایت
های پارک خوب بوده ولی در حد انتظار نبود. ضمن اینکه دیدار با مسئولان
مربوطه استانی هم بسیار دشوار است.