عصر قم - بعد از حادثه متروپل همه مسئولان به تکاپو افتادند تا در مورد ساختمان های ناایمن که می توانند متروپلی بالقوه باشند، چاره اندیشی کنند غافل از اینکه تنها در قلب تهران در محدوده بیش از 100 هکتاری بازار، پاساژهای فرسوده ای قرار دارند که هرلحظه امکان فرو ریزش آنها وجود دارد.

به گزارش شهر، محدوده 112 هکتاری بازار تهران را قطب اقتصادی کشور می‌نامند، بازار بزرگی که در هسته مرکزی و تاریخی تهران قرار دارد که در روزهای عادی حدود یک میلیون نفر، در آن تردد می کنند، بازار قدیمی که هر روز ممکن است در گوشه و کنارش حادثه‌ای رخ دهد و جان فرد یا افرادی را به خطر بیاندازد، نکته مهم این است که همگان از مردم ،کسبه و مسئولان از اهمیت بازار تهران و همچنان فرسودگی شدید بافت آن باخبر هستند؛ اما اقدامات برای نوسازی و ایمن سازی بازار، به فراخور حجم تهدیدات نیست.
قدیمی ترین بخش تهران در حالی از حجم بالایی از فرسودگی رنج می‌برد، که کسبه و مالکان آن،آنگونه که باید از نوسازی و ایمن سازی استقبال نکردند به همین دلیل دادستانی وارد عمل شده و با ایجاد کمیته‌ای تک به تک مشکلات بازار را بررسی و به عنوان مدعی العموم دستوراتی می‌دهد، دستوراتی که به گفته یزدی شهردار منطقه 12 گره‌های چندساله بازار را باز می‌کند.
نوسازی برای مالکان صرفه و صلاح ندارد
سازمان اوقاف مالک 50 درصد بازار
امیر یزدی شهردار منطقه 12 در مورد وضعیت ایمنی بازار تهران با بیان این‌که بازار تهران به عنوان هسته اصلی تشکیل‌دهنده شهر تهران، یکی از قدیمی‌ترین قسمت‌های پایتخت است که متاسفانه به علت عمر زیاد و وجود آثار باستانی و میراثی، همچنین محصوربودن این منطقه، بخش زیادی از بافت آن، دچار فرسودگی شده، می‌گوید: این در حالی است که به دلیل شرایط حاکم بر بازار تهران برای مالکان نوسازی صرفه و صلاح ندارد؛ چراکه مالک باید مثلاً دو طبقه یا یک طبقه خود را تخریب کند و به جای چند طبقه باز هم همان دو طبقه را به دلیل شرایط میراثی بسازد؛ حال آنکه نوسازی در هر جای دیگر به جز بازار می‌تواند با افزایش تراکم و سوددهی همراه باشد.
یزدی این مساله را سبب قطع‌شدن پروسه نوسازی بافت فرسوده بازار دانسته و می افزاید: هرچند ارزش‌افزوده املاک در بازار روزافزون است و ملک‌داری در بازار جذابیت‌های خاص خود را دارد، اما محدودیت‌های ساخت‌وساز باعث دلسردی و نبود تمایل مالکان برای ساخت‌وساز شده است.
وی نوع تملک‌ها در بازار را عامل دیگر توقف نوسازی در آن معرفی کرده و می‌گوید: املاکی که به صورت اجاره سرقفلی است، از آنجا که مالک، اجاره‌بهای کمی دریافت می‌کند، تمایلی به بازسازی ندارد؛ چراکه به‌صرفه نیست. از سوی دیگر مالکان مایل هستند ملک مخروبه شود تا بتوانند آن را بازسازی کنند و با ارزش جدید اجاره دهند؛ حال آنکه بر اساس قوانین اجاره‌بها، سرقفلی‌داران و مستأجران نمی‌توانند ملک را بازسازی کنند؛ پس این قانون سبب شده ذی‌نفعان املاک، وارد بحث ایمنی‌سازی نشوند و شرایط بازار به همین شیوه ادامه یابد.
شهردار منطقه 12 با اشاره به سازمان اوقاف به عنوان یکی از بزرگ‌ترین مالکان بازار ادامه می‌دهد: بخش زیادی از بازار یعنی حدود 50 درصد مربوط به اوقاف است و سازمان اوقاف نیز املاک خود را اجاره داده و سرقفلی‌داران در حال بهره‌برداری هستند. این سازمان نیز شاید به دلیل مشغله زیاد و قوانین خاص وقفی که براساس آن کاربری هر ملک، وقف موضوع خاصی شده، و یا عدم وجود بودجه مناسب تمایلی برای آن ندارد؛ به همین دلیل بازار تهران به یکی از فرسوده‌ترین بخش های تهران تبدیل شده است.
پاسخ به استعلام‌های شش ماه طول می‌کشید
نبود گاز معضل جدی بازار
استفاده غیراصولی کپسول گاز توسط رستوران‌های بازار
وی یادآور می‌شود: بعد از حوادث و حریق‌های اخیر در بازار تهران به دستور زاکانی تیمی به ریاست فرمانداری تهران و معاونت امور مناطق شهرداری تهران با حضور تمامی ذی‌نفعان از جمله سازمان اوقاف، کسبه، انجمن و هیات‌های اسلامی بازار و... تشکیل شد که این جلسات با نظارت دادستان تهران برگزار می‌شود و طی آن، تصمیم‌گیری‌های کارشناسی و حکومتی با محوریت ایمن‌سازی بازار اتخاذ می‌شود؛ به عنوان مثال یکی از مشکلات ما بحث طولانی‌بودن استعلام‌های میراث فرهنگی بود که حتی یک تا شش ماه اخذ پروانه را به تعویق می‌انداخت و این پروسه طولانی، یکی از دلایل نبود تمایل برای بازسازی است که در این جلسات این موضوع طرح شد و دادستان دستور داد که حداکثر در 10 روز پاسخ استعلامات را بدهند. بدون شک با این دستور و افزایش سرعت کار، افراد برای نوسازی ترغیب می‌شوند.
یزدی همچنین تشریح می‌کند: در این جلسات قرار شد که راسته‌های بازار با اولویت بازسازی شود. طی سال‌های اخیر عمده راسته‌های بازار از خطوط برقی که به صورت تارهای درهم تنیده بودند، پاکسازی شد؛ اما یکی از مسائل در بازار موضوع گاز است؛ چراکه محدوده بازار به غیر از کوچه غریبان و ارامنه (قسمت جنوبی) گاز ندارند و از سویی دیگر تعداد زیادی رستوران در محدوده بازار فعال‌اند که کپسول‌های گاز را به صورت غیراستاندارد، غیراصولی و با انشعابات مختلف استفاده می‌کنند؛ همچنین برای تامین گرمایش مغازه‌های بازار، کسبه مجبورند از کپسول استفاده کنند و این در حالی است که انفجار و حریق ناشی از گاز مایع به‌مراتب شدیدتر از حریق ناشی از گاز شهری است. این موضوع در جلسات طرح شد و مقرر گردید کمیته کارشناسی از سوی نظام مهندسی، اداره گاز و... تشکیل شود و اداره گاز بعد از نقشه‌برداری از کل تأسیسات بازار، نظر کارشناسی خود را اعلام کند که آیا امکان لوله‌کشی گاز در بازار وجود دارد یا نه تا در این زمینه تصمیم‌گیری شود؛ چراکه تاکنون کارشناسی دقیقی در این خصوص صورت نگرفته است؛ اما از آنجایی که ماهیت کاربری بازار تغییر کرده و مشاغل پرخطری با توجه به شرایط فعلی در بازار وجود دارند، باید تصمیم‌گیری جدی شود.
تعیین تکلیف سرای "کنی" و "اتفاق"
جلسات خاص برای املاک بحرانی بازار
شهردار منطقه 12 با بیان این‌که در این جلسات به طور خاص روی املاک بحرانی گفت‌وگو کردیم، اظهار می کند: قرار شد به صورت خاص هر ملک بررسی شود و در حضور مالک یا ذی‌نفعان، املاک بحرانی تعیین تکلیف شوند که در این زمینه در مورد دو سرای «کَنی» و «اتفاق» تصمیم‌گیری شد که مالک سرای «کنی»، اداره اوقاف بود و قرار شد ایمن‌سازی انجام دهد و مالک سرای اتفاق نیز که خوشبختانه مالک شخصی بود، اعلام کرد در انتظار استعلام سازمان میراث فرهنگی است که به دستور دادستان و فرمانداری در آن جلسه قرار شد که نماینده میراث هرچه سریع‌تر پاسخ استعلامات را بدهد و سازمان اوقاف نیز مکلف شد، کارهای ایمن‌سازی سرای «کنی» را انجام دهد.
یزدی با اشاره به سقف‌های چوبی بازار تهران می گوید: یک حریق کوچک می‌تواند به‌سرعت به کل بازار گسترش یابد و باید برای این موضوع نیز تدبیری صورت گیرد.
وی با بیان این‌که قرار شد هر ملکی که در بازار اخطاریه سازمان آتش‌نشانی دریافت کرده براساس پیگیری‌های قضایی ملزم به رفع خطر شود، تصریح می کند: اگر مالک اقدامی انجام نداد با دستور قضایی وارد می‌شویم و در این زمینه قرار شده است که شهرداری تهران در راستای سرعت‌بخشیدن به پروسه ایمن‌سازی بازار از در نظر گرفتن حقوق کسبی که سال‌های زیادی است از سوی کسبه پرداخت نشده فعلا صرفه‌نظر کند تا بعد از بازسازی با ارائه تسهیلات این حقوق تعیین تکلیف شود.

60 هزار مغازه فعال در بازار تهران
ثبت 557 سرای ناایمن،100 سرای پرخطر و هفت سرای بحرانی در بازار
شهردار منطقه 12 در پاسخ به این سوال که چه میزان از بافت بازار فرسوده و ناایمن است، اظهار می‌کند: کل محدوده بازار تهران 112 هکتار است که حدود 60 هزار مغازه در آن فعال است که از این میزان طبق اخطارهایی که سازمان آتش‌نشانی صادر کرده، حدود 557 سرا ناایمن هستند و دقت داشته باشید که هر سرا ممکن است 30، 60 و حتی بیشتر از آن مغازه داشته باشد؛ اما در کل باید بگویم که از این 557 سرا، حدود 100 سرا پرخطر و هفت سرا نیز در مرحله بحرانی قرار دارند؛ البته در بازار، املاکی نیز وجود دارند که ایمن‌سازی را انجام داده‌اند؛ اما دقت داشته باشید که منظور ما از ایمن‌سازی، ایمن‌سازی ملک در برابر اطفای حریق است و ایمن‌سازی سازه‌ای تاکنون جدی بررسی نشده و در این خصوص از ظرفیت سازمان نظام مهندسی و اداره سازه سازمان میراث فرهنگی کمک خواسته شده که با همکاری این ارگانها بررسی پایداری سازها در دست بررسی می باشد؛ بررسی وضعیت اسکلت سازه ها می تواند تعداد املاک بحرانی محدوده را افزایش دهد، ذکر این نکته ضروری است که تشخیص ایمن‌نبودن سازه تا زمانی که اثراتی در ساختمان مشخص نگردد به عهده هیچ ارگانی نیست و کارشناسان شهرداری یا آتش‌نشانی زمانی می‌توانند در مورد ایمنی سازه نظر و حکم بدهند که قابل رویت باشد؛ اما این‌که چقدر ستون یا دیوار یا سقفی که ترک ندارد، قابل تحمل است، فقط آزمایش‌های تخصصی مشخص می‌کند و ما فقط لایه رویی را می‌بینیم و برای چک‌کردن زیر گچ و اسکلت باید آزمایشات تخصصی انجام دهد.
وی با بیان این‌که بررسی ایمنی سازه ها از لحاظ حفظ جان بهره برداران آن برعهده مالکین می باشد، ادامه داد: بازاریان یا ذی‌نفعان بازار در حال حاضر تمایلی برای ایمن‌سازی ندارند و این مساله چیزی نیست که بتوانیم بدون کمک و خواسته کسبه کاری کنیم و لازم است مراجع بالاتر وارد شوند.
پدیده «جرزخواری» در بازار
شهردار منطقه 12 در مورد پدیده «جرزخواری» در بازار توضیح داد: سازه‌ها در بازار، دیوارهای باربر قدیمی بودند؛ اما به دلیل سودجویی برخی کسبه شاهد پدیده «جرزخواری» هستیم. کسبه برای این‌که چندین سانت به عرض و طول مغازه‌شان اضافه کنند، دیوارهای کلفت باربر قدیمی را تراشیده و جای آن ام دی اف کار گذاشتند، تا ابعاد ملک‌شان افزایش یابد و بتوانند ملک‌شان را گران‌تر بفروشند و این اتفاقی است که باید دقیق بررسی شود و با توجه به این پدیده‌های جدید در بازار حتما باید آزمایشات مختلفی صورت بگیرد تا اساسا ببینیم سازه‌ها در بازار تهران ایمن هستند یا نه.
وی تاکید کرد: در چند سال اخیر هر اتفاقی که در حوزه ایمن‌سازی بازار رخ داده، تنها در راستای اطفای حریق بوده و در مورد ایمن‌سازی سازه‌ها کار خاصی صورت نگرفته؛ چراکه خلأ قانونی داریم و مالکان از این موضوع اطلاع دارند.
منبع: ایسنا
انتهای پیام/