بزرگنمايي:

عصرقم- حجت الاسلام و المسلمین محسن مهاجرنیا در اولین نشست از هشتمین دوره کرسی های آزاد اندیشی در دانشگاه طلوع مهر قم، بیان کرد: امروز ضرورت تقویت مطالعات آینده پژوهی انقلاب اسلامی به مراتب بیشتر از تبیین های جامعه شناختی گذشته انقلاب است. روندها و رویدادهای صد ساله انقلاب باید مسیر مهندسی صد سال بعد را فراهم کند.

مدرس و پژوهشگر فلسفه سیاسی اضافه کرد: رویکرد معرفتی و دیسیپلینی در دنیا نسبت به مطالعات آینده، سابقه طولانی ای ندارد و ورود رشته آینده پژوهی در دانشگاه های ما هم جدید و محدود است. ضمن آنکه این دانش بسیار مهم، هنوز نه بومی شده است و نه اسلامی و بر پایه رویکرد اکتشافی و با روش استقرائی، نسبت به کشف آینده های ممکن و محتمل در عرصه پدیدها های حیات اجتماعی، مورد استفاده قرار می گیرد و همانند سایر دانش های پوزیتویستی از ابتنای بر چارچوب های نظری و فلسفه سیاسی،گریزان است، ظرفیت های مهمی برای نظریه پردازی و نوآوری و اسلامی سازی دارد.

وی افزود: در منابع و متون دینی ما نسبت به آینده نگری و حزم و دوراندیشی، اهتمام زیادی شده است. امیرالمؤمنین(ع) خردمندترین انسان ها را کسانی معرفی می کنند که بیشترین دوراندیشی را دارند و می فرمایند دوراندیشی مانع  گرفتار شدن در مشکلات است و تدبیر آگاهانه قبل از عمل را، مانع  پشیمانی و عامل موفقیت و پیروزی می دانند. در آیات قرآنی، ضمن تأکید بر جریان سنت های تکوینی ثابت الهی در گستره  آفرینش، نبض همه تغییرات اجتماعی را در چنگال اراده و اختیار انسان ها معرفی کرده است.

به باور وی، فلسفه حاکم بر تاریخ گذشته و تحولات آینده، حاکمیت قطعی الهی و پیروزی مسلم جریان حق بر باطل و نصرت مؤمنان و وراثت و خلافت صالحان در روی کره زمین است .گزارش وعده های نصرت الهی به انبیاء و  مؤمنان  در طول تاریخ و وعده پیروزی  و گشایش به پیامبر اسلام(ص) در دوران خفقان مکه و بشارت پیروزی و خوشحالی به مؤمنان تبعیدی در شعب ابوطالب در خصوص  نتایج جنگ های دو امپراطوری ایران و روم  به نفع مسلمانان و وعده فتح الفتوح  در مدینه و مژده الهی در ظهور قوم سلمان ایرانی در دفاع غیرتمندانه از اسلام در آیه 54 سوره مائده همه رویکردهایی است که توجه مؤمنان را به آینده، معطوف کرده است تا با  تاسی به اسوه حسنه و الگوی خاتم رسولان، برای آینده دوراندشی کنند و با برنامه ریزی، آینده را مهندسی نمایند.

مهاجرنیا در ادامه گفت: با غنای معرفتی و اصول بنیادینی که در باب دوراندیشی و آینده نگری در منابع اسلامی وجود دارد، لازم است از تجربه ها و دانش بشری هم استفاده کنیم و همان طوری که نسبت به شناخت تاریخ سده اخیر دغدغه داریم، باید در تکاپو و تلاش برای شناخت سرنوشت انقلاب اسلامی در قرن آینده و اهتمام به طراحی و برنامه ریزی برای آن دوران باشیم. همان طوری که در شصت سال پیش امام راحل و یاران امام با امیدواری به آینده نشستند و برنامه ریزی کردند و نظریه ولایت فقیه و حکومت اسلامی را در آن دوران تبیین و متناسب با دنیای جدید بازسازی نمودند، امروز هم ما باید با ارزیابی همه گزینه های ممکن و محتمل اعم استحاله و تضعیف و ترمیدور و توسعه و تقویت، هوشمندانه نسبت به آینده هشیار باشیم.

وی با اشاره به پروسه آینده پژوهی در عرصه این علم گفت: آینده پژوهی دانشی انتزاعی وکلی نیست. خصلت انضمامی دارد و همواره معطوف به یک پدیده است. بنابراین گفتگوهای ما پیرامون آینده انقلاب اسلامی متکی بر حقایقی است که ریشه در واقعیات خارجی و باورهای دینی ما دارند. ما بر اساس الگوی «آینده امتداد روندها و رویدادهای گذشته و حال»، پویش روندهای گذشته انقلاب اسلامی را در افق چهار دهه تجربه، بررسی و با پایش عمودی بر روندها و رویدادها آن، به دنبال شناخت عوامل تاثیرگذار بر روندها و رویدادها و اقدام ها و تصویرهایی که ممکن است آینده های متمایزی پدید آورند خواهیم بود تا به ابزارهای پیشران برای اکتشاف درست آینده های محتمل برسیم و بر پایه روش قیاسی با اتکاء به اصول و مبانی و فلسفه سیاسی انقلاب اسلامی، سناریوهای کارآمد، طراحی و ترسیمی هوشمندانه از آینده فراروی جمهوری اسلامی را به گفتگو بگذاریم./