بزرگنمايي:

عصر قم - انتخاب / مهرماه 1400 اعلام شد که 458 میلیون مترمکعب آب در سدهای تهران ذخیره شده، در حالی که در زمان مشابه سال پیش، این مقدار برابر 753 میلیون مترمکعب بوده است. این موضوع نشان‌ دهنده 295 میلیون مترمکعب کسری مخازن سدهای پنجگانه تهران در مهرماه سال جاری است و تصور کنید که در دوره بارش یعنی پاییز و زمستان سال 1400، سدهای تهران نتوانند این کسری را جبران کنند. در این صورت، به اعتقاد کارشناسان، در خوشبینانه‌ترین حالت، جیره‌ بندی آب تهران در تابستان 1401 قطعی خواهد بود.
داریوش مختاری با بیان اینکه شاید تهران در سال 1401 وضعیتی همانند بخش‌هایی از اصفهان 1400 را پیدا کند و شرکت آب و فاضلاب استان تهران ناچار شود با تانکر به بخش ‌هایی از شهر آبرسانی کنند، اظهار کرد: وضعیت جیره ‌بندی و حتی فراتر از آن دقیقا بستگی به حجم آب پشت سدها دارد. پیشنهاد می ‌شود شرکت آب و فاضلاب تهران وضعیت مشابه در سال‌های پیش که سدهای اطراف تهران خالی شدند را بررسی کنند و با توجه به بارگذاری‌های بعدی در تهران، معلوم کنند که با چه میزان بارش، کسری مخزن سدها برطرف خواهد شد و برای تامین تقاضای سال 1401 کافی خواهد بود.
وی افزود: دقت لازم برای پایدارسازی تامین آب استان تهران با جمعیت حدود 17 میلیون نفر و شهر تهران با جمعیت حدود 9 میلیون نفر بسیار بسیار لازم است. چنانچه بارش‌ها کافی نباشند و برای مثال فقط در حدی باشد که مخازن سدها پر شوند، شاید تا مقطع تابستان 1401 تامین آب را پوشش دهند. در این صورت نقطه کانونی بحران، در پاییز 1401 پدید خواهد آمد. دقیقا جایی که دیگر جیره‌بندی پاسخگو نخواهد بود.
این کارشناس ارشد حوزه منابع آبی اظهار کرد: به نظر می‌رسد فاصله بین کم ‌آبی‌های خطرناک شهر تهران در هر سال، بیشتر و بیشتر می‌ شود و معنای این وضعیت، پاسخگو نبودن جیره‌ بندی‌ها برای تامین آب منازل و در نتیجه، گام گذاشتن‌های آغازین در مسیر خالی از سکنه ‌شدن تدریجی تهران است. این وضعیت، نتیجه بارگذاری چند برابری از توان بوم‌ شناختی یک دشت است که در دهه‌های 30 و 40 هجری خورشیدی کاملا شاداب بود و پس از آن بارگذاری‌های خطرناکی روی این دشت انجام شد. اکنون این دشت با چند میلیون انشعاب آب و استقرار چند ده هزار واحد صنعتی در پیرامون آن به ویژه غرب دشت تهران، با ده‌ها بحران زمین ‌شناختی روبرو شده است.
مختاری با بیان اینکه در چنین شرایطی، راهکارهای حوزه صرفه‌جویی، واقع‌بینانه‌ترین راهکار بوده، این در شرایطی است که قانون توسعه و بهینه‌ سازی مصرف آب شهری (مصوب اسفند 1395) همچنان معطل مانده است، گفت: پرهیز از بارگذاری‌های بیشتر نیز می‌تواند کمک کند. ارایه یک آمار دقیق از مسکن تهران می‌تواند کمک کند که آیا کمبود مسکن یک واقعیت است یا اینکه یک بارگذاری اضافی و غیر ضروری برای افزایش انشعاب‌های آب است. پرهیز از افزایش تغییر کاربری‌های زمین شهری پیرامون دشت تهران، پرهیز از توسعه شهرک‌ سازی‌های گسترده و غیرضروری پیرامون تهران، جزو واقع‌بینانه‌ترین راهکارهاست.
وی ادامه داد: به جز این، مهاجرت یک امر خصوصی بوده و به آسانی و یا به اجبار نمی‌توان از بارگذاری‌های فعلی انجام شده روی این منطقه جغرافیایی کاست. به ویژه آنکه گران‌ترین زمین‌های شهری کشور در کلانشهر تهران واقع شده و به طور معمول، توان جذب مهاجر کلانشهر تهران به مراتب بیش از سایر کلانشهرهاست.
به گفته این کارشناس، 70 درصد آب شهر تهران از محل سدهای مخزنی تامین می‌شود و بهره ‌برداری بیشتر از آبخوان دشت تهران، به فرونشست سالیانه به میزان حدود 40 سانتی متر (یعنی هر 10 سال برابر 4 متر) آن دامن می‌زند و هرگونه بهره‌برداری و قرض از حوضه‌های آبریز مجاور نیز انجام گرفته است. به نظر می‌رسد در صورتی، مخاطرات کم آبی سال 1401 از جیره‌ بندی فراتر نخواهد رفت که زمستان سال جاری با بارش‌ های سیل آسا روبرو باشیم.